पोखरा । जेठ र असोजमा मात्रै खुल्छ, कोरला नाका । उताबाट सामान आउँछ, नेपालीले पैसा तिर्छन् । सुरुमा सामान साट्ने नाकाको रुपमा थियो, यो । नून र ऊन चीनतिरबाट ल्याउने, नेपालले अन्नसँग साट्ने । उतिबेला मध्यनेपाललाई पुग्ने नून यही नाकाबाट झथ्र्यो । अचेल नाका खुलेको बेला चीनले सामान दिन्छ, नेपालीसँग चीनलाई दिने केही छैन । ‘नून र अन्न साट्ने नाका हो पहिले । अहिले सबै सामान उतैबाट आउँछ । हामीसँग उबेला साटेको अन्न पनि हामीलाई बेच्न थाले । यताबाट पैसामात्रै गयो,’ त्यहाँका सांसद इन्द्रधारा विष्ट भन्छन्, ‘अलिअलि च्याङ्ग्राको पश्मिना यताबाट जान्छ । चीनलाई बेच्ने हामीसँग केही पनि छैन ।’ पछिल्लो २ वर्षदेखि नाका पूर्ण रुपमा ठप्प छ ।
सरकारले कोरलालाई व्यापारिक नाकाको रुपमा बिस्तार गर्न लागेको छ । उत्तरी छिमेकी चीनसँग व्यापारिक सम्बन्ध बिस्तार गर्न नेपाल सरकारले कोरलामा सुख्खा बन्दरगाह निर्माणका लागि प्रारम्भिक अध्ययन सकेको छ । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयअन्तर्गत इन्टर मोडल यातायात विकास समितिले पूर्व सम्भाव्यता अध्ययनका लागि विज्ञ टोली खटाएको थियो । साढे २ महिना लगाएर अध्ययन गरिएको प्रतिवेदन कम्पनीले सरकारलाई बुझाएको छ । ‘पहिलो चरणको अध्ययन सकियो । यो अध्ययनबाट बन्दरगाह बनाउन सम्भव रहेछ भन्ने देखियो,’ समितिका कार्यकारी निर्देशक आशीष गजुरेलले भने, ‘यसपछि डिपिआर र अरु अध्ययन गर्छौं । सम्भवतः आउँदो वर्ष केही संरचना निर्माणको चरणमा जान्छ ।’
उत्तरी छिमेकी चीनसँग व्यापारिक सम्बन्ध बिस्तार गर्न नेपाल सरकारले कोरलामा सुख्खा बन्दरगाह निर्माणका लागि प्रारम्भिक अध्ययन सकेको छ ।
बन्दरगाह बनाउन २ चरणमा डेढ अर्ब लाग्ने अनुमान छ । पहिलो चरणमा १ अर्ब ६ करोड र दोस्रो चरणमा थप ४४ करोडको संरचना बनाउने गरी अध्ययन प्रतिवेदन तयार गरिएको हो । ‘यो त सम्भाव्यता अध्ययन मात्रै हो । बन्न सक्छ कि सक्दैन ? बन्यो भने कस्तो बन्छ र कति रकम लाग्छ भनेर मात्रै हेरेका हौं,’ कन्सल्ट्यान्ट टीका कोइरालाले भने, ‘अब डिटेलमा अध्ययन हुन्छ । हामीले चाहिँ तत्कालका लागि चाहिने संरचना र भविष्यमा रेलको कनेक्टिभिटी होला भनेर त्यो पनि अध्ययन गरेका छौं । तत्काल रोड एक्सेस जोडेर संरचनाको डिजाइन ग¥यौं ।’ कोरलामा छोटी भन्सार अहिले पनि चलिरहेको छ । वर्षमा २ पटक नाका खुल्छ । दुवै देशबाट सामान आयात निर्यात हुन्छ । बन्दरगाह बनाउन सके दुवै देशले लाभ लिन सक्ने विज्ञहरु बताउँछन् । चीनतर्फ भने संरचना बनिसकेको छ ।
सुक्खा बन्दरगाह ४ सय ७१ रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिने छ । खासगरी भन्सार पास, कन्टेनर यार्ड, प्रशासन क्षेत्र, क्वारेन्टिन, पेट्रोल पम्प लगायत २६ पूर्वाधार बनाइने छ । सुरुमा दैनिक ६५ कन्टेनर राख्न मिल्ने बन्दरगाह बनाइने छ भने व्यापारको चापलाई हेरेर १ सय ३४ वटासम्म आउजाउ गर्न मिल्ने गरी संरचना बनाइने छ । ‘अल्टिच्युड र हिउँलाई थेग्न सक्ने गरी संरचना बनाउनुपर्छ । लाइट र खानेपानीको पनि समस्या हुन सक्छ,’ कोइरालाले थपे, ‘यी कुराहरु डिपिआरले बोल्छ । वर्षदिन जतिमा डिपिआर सकिन्छ । त्यसपछि निर्माणमा जाने हो । बजेट र संरचनाको आकार हेरेर समय निर्धारण हुन्छ ।’ सुरक्षाको ज्ञारेन्टी बन्दरगाहको महत्वपूर्ण पक्ष भएकोले त्यसतर्फ उनले ध्यानाकर्षण गराएका छन् ।
बन्दरगाह निर्माण अध्ययन सकिएसँगै खुसी बनेका स्थानीय चीन पठाउने सामाग्री उत्पादनमा सरकारको चासो नपुगेको गुनासो गर्छन् । बन्दरगाहसँगै स्थानीय उत्पादनमा सरकारले ध्यान दिनुपर्ने सांसद विष्ट बताउँछन् । ‘उत्पादन तयार गर्नुप¥यो । बेच्ने कुरा केही छैन । कृषि र पशु उत्पादन बेच्न सक्छौं । गलैंचा यताबाट पठाउन सके स्थानीयले लाभ लिन सक्लान्,’ उनी भन्छन्, ‘हामीले सामान पठाउन सके पो नाका खोले पनि फाइदा हुन्छ । नत्र त बाटोको ट्याक्स उठाउने मात्रै हो ।’ उपल्लो मुस्ताङमा ५ वर्षभित्र ५० हजार स्याउका बेर्ना लगाएर व्यावसायिक उत्पादन गर्न किसान कस्सिएका छन् । यसमा प्रदेश र संघ सरकारले सघाइरहेको छ । च्याङ्ग्रा पश्मिनाका लागि पनि किसानसँग सहकार्य गरेर विशेष आयोजना सञ्चालन गर्न लागेको छ । कोरलादेखि पोखरासम्म जोड्ने सडक स्तरोन्नति अहिले तीव्र गतिमा भैरहेको छ ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
संविधान मिचेर मुख्यमन्त्रीलाई बहुमत, कांग्रेस सर्वोच्च जाने
भलिबलमा अटल हिमाल
गण्डकीमा सभामुखले संविधान मिचेको कांग्रेसको आरोप
गण्डकीमा ३० सिटलाई बहुमत, मुख्यमन्त्रीमा खगराजको निरन्तरता, सभामुखलाई कांग्रेसले देखायो कालो झन्डा
गण्डकी प्रदेश सभाको बैठक ३० मिनेटका लागि स्थगित
hero news full width
मुख्य समाचार
मुलुकमा राजनीतिक अस्थिरताको जड नै माओवादी : कांग्रेस संसदीय दलका नेता पाण्डे
प्रदेश विघटन हुन जोगाउने जिम्मा सभामुखको हो : माओवादी नेता चुमान
वैशाख २३, २०८१मुख्यमन्त्रीलाई विश्वासको मत दिन सकिन्न ः पञ्चराम गुरुङ
वैशाख २३, २०८१मुख्यमन्त्री अधिकारीले पेस गरे विश्वासका लागि प्रस्ताव, छलफल सुरु
वैशाख २३, २०८१गण्डकी प्रदेश सभाको बैठक सुरु, विश्वासको मतका लागि प्रस्ताव पेस गर्दै मुख्यमन्त्री अधिकारी
वैशाख २३, २०८१मुख्यमन्त्रीले आज विश्वासको मत लिने, मन्त्रालय टुंग्याउन माओवादीको माग
वैशाख २३, २०८१