गाउँ समाजमा शिक्षाको त्यो ज्योति जलाएर
धप–धप बले केदार शर्मा कलम चलाएर
साहित्य, शिक्षा, समाजका त्रिवेणी नै थिए
कदरस्वरुप अभिनन्दनग्रन्थ उपहार लिए
ठान्छु सबका आँखाका नानी,
कति गाऊँ म स्याङ्जाको रामकहानी ?

स्याङ्जाको शिक्षा, साहित्य र समाजसेवाको नाम लिनुपर्दा अग्रपंक्तिमा आउनेमध्येको एउटा नाम थियो, केदार शर्मा ढकाल । पंक्तिकारद्वारा झण्डै दशक अगाडि स्याङ्जाको लक्ष्मी स्मृति पुस्तकालयमा आयोजित सभामा यी पंक्ति वाचन गरिदा मञ्चमा बसेर मुस्कुराइरहेका ढकालको भौतिक शरीर आइतबारबाट हामी माझ छैन । तापनि उनीप्रति समर्पण यी पंक्ति सदावहार सार्थक रहने कर्म गरेर छाडेकाले उनले कमाएको प्रसिद्धि र र स्मृति हामीसँगै छ ।

पिता पं. दुर्गादत्त ढकाल र माता वसुन्धरी ढकालका कोखबाट टिकाजा फापरथुम–८ स्याङ्जामा १९८६ असोज ११ गतेका दिन जन्मेका ढकाल शिक्षा, साहित्य र समाजसेवीका रुपमा चिरपरिचित थिए ।

संस्कृति विषयमा स्नातकोत्तर, बी.एड. र सम्पूर्ण मध्यमाको अध्ययन पूरा गरेका ढकालले ४० वर्ष विभिन्न विद्यालयमा शिक्षण गरेकामा ३० वर्ष त माध्यमिक विद्यालयको प्रधानाध्यापक भएर सेवा गरे । सेवननिवृत्त जीवनमा साहित्य र समाजसेवामा क्रियाशील उनी पत्रकारिता पेशामा पनि आबद्ध थिए ।

उनले राष्ट्रिय समाचार समिति गण्डकी अञ्चलको प्रथम संवाददाता भएर काम गरेका थिए ।

यसका साथै गण्डकी साप्ताहिक, साहित्यधारा, युगभाषालगायतका साहित्यिक पत्रिकाको सम्पादन गरिसकेका ढकाल दर्जन ज्यादा सम्मान पुरस्कारबाट विभूषित प्रतिभा हुन् ।

शिक्षक संगठन स्याङ्जाका प्रथम अध्यक्ष भएर काम गरेका ढकाल मानवअधिकार संगठन स्याङ्जाका सदस्य, नेपाल रेडक्रस सोसाइटी, क्षयरोग निवारण संस्था, आँधीखोला साहित्य सदन, लक्ष्मीस्मृति पुस्तकालय स्याङ्जाका आजीवन सदस्य रहेर सेवा पु¥याउँदै आएका प्रतिभा हुन् ।

उनका ‘आँसु र पसिना’ (कविता २०१५), ‘बाँच्न गाह्रो भो’ (निबन्ध २०४७), ‘जीवन संघर्षको चक्कर ठक्कर’ (निबन्ध २०५८), ‘केदार शर्मा ढकालका केही कविता र काव्य’ (२०६५), ‘केही रचना ः केही सम्झना’ (२०६६) लगायतका कृति प्रकाशित छन् ।

यस्तै मनकुमारी केदार शर्मा ढकाल प्रतिभा पुरस्कार प्रतिष्ठानले उनको अभिनन्दनमा २०६९ सालमा डा. महेश्वर शर्माको संयोजकत्वमा ६४८ पृष्ठको ‘केदार शर्मा ढकाल : शिक्षा र साहित्यसेवा’ समीक्षात्मक ग्रन्थसमेत प्रकाशन गरेको छ ।

मनकुमारी केदार शर्मा ढकाल प्रतिभा पुरस्कार प्रतिष्ठानका संस्थापक ढकालसँग ज्येष्ठ नागरिक समिति स्याङ्जाको अध्यक्ष भएर काम गरेको अनुभवसमेत रहेको थियो । उनी मोती साहित्य प्रतिष्ठान र प्रगतिशील लेखक संघ स्याङ्जाका संस्थापक अध्यक्ष थिए ।

ढकालको साहित्यिक व्यक्तित्वका बारेमा शिवप्रसाद तिमिल्सिनाले जीवनी व्यक्तित्व र कृतित्व, सरस्वती सापकोटाले निबन्धकारिता र रेनुका ढकालले साहित्यिक योगदान केन्द्रित विश्वविद्यालयमा शोधसमेत पूरा गरेका छन् ।

तीन छोरा चारबुहारी र आठ नातिनातिनाका अभिभावक रहेका ढकालका छोराबुहारी शरद÷पार्वती र रेखा, इन्दु/स्मृति तथा कान्छा छोराबुहारी समीर÷डा.रजनी ढकालसमेत शिक्षा र साहित्यसेवामा क्रियाशील छन् ।