पोखरा । गौतम बुद्ध विश्वशान्तिका अग्रदूत हुन् । यसलाई विश्वले मानेको छ । नेपालमा यसको प्रचारप्रसार र संरक्षणका लागि नेपालमा धर्मोदय सभा स्थापना भयो । अनेक झमेला व्यहोर्दै बौद्ध धर्मालम्बी र भिक्षुहरुले बुद्ध धर्मको पुनरावृत्ति र विकास गर्दै थिए । सो समयमा नेपालमा जहानियाँ राणाशासन थियो ।
त्यो समय थेरवाद बुद्ध धर्मको पुनरावृत्तिको माहौल बन्न थालेपछि तत्कालिन राणा प्रधानमन्त्री जुद्धशमशेरले २००१ सालमा नेपाल भएका सबै भिक्षुलाई देश निकाला गरे । उनीहरु भारत निर्वासनमा पुगे । बुद्ध धर्ममा मान्ने नेपालीहरु भारतमा धेरै नै थिए । अन्ततः निर्वासित भिक्षुहरु र भारतमा रहेका अन्य व्यक्तिहरु सारनाथमा भेला भएर धर्मोदय सभा निर्माण गरे । भारतबाट गरिएको संघर्षका कारण उनीहरु २००३ सालमा निर्वासित भिक्षुहरु पुनः नेपाल आए ।
नेपालमा प्रजातन्त्र स्थापनापछि २००८ सालमा धर्मोदय सभा नेपाल सारियो । अनि नेपालबाटै विभिन्न उद्देश्य राखेर काम सुरु ग¥यो । त्यो समय नेपालभर बौद्ध स्कुल स्थापना गर्ने, गाउँसहरमा बौद्ध विहार स्थापना गरी बौद्ध शिक्षा फैलाउने, लुम्बिनी र कपिलबस्तु जस्ता बौद्ध सम्पदा संरक्षण गर्न सरकारलाई घच्घचाउने लगायत उद्देश्य राखेको थियो ।
सभाको उद्देश्य अनुसार काम पनि भएको धर्मोदय सभाका केन्द्रीय उपाध्यक्ष डा. केशवमान शाक्यले बताए । सभाको अग्रसरतामा लुम्बिनी प्रबन्ध समिति, लुम्बिनी विकास योजना बनेको डा. शाक्यले सुनाए । यस्तै धर्मोदयको अगुवाइमा चौंथो र १५ औं विश्व बौद्ध सम्मेलन नेपालमा भएको थियो । धर्म निरपेक्षता अभियान, जनगणना अभियान लगायत कार्य धर्मोदय सभाले नै आयोजना गरेको डा. शाक्यले बताए ।
पोखरामा ‘धर्मोदय सभा:उपलब्धि र चुनौती’ विषयक गोष्ठी
धर्मोदय सभा केन्द्र कास्कीले पोखरामा आयोजना गरेको ‘धर्मोदय सभा: उपलब्धि र चुनौती’ विषयक गोष्ठीमा डा. शाक्यले कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै नेपालमा बुद्ध धर्मको प्रचारप्रसारमा सभाले उल्लेखनीय कार्य गरेको बताए । उनका अनुसार सभाले थालेको जनगणना अभियानबाट २०३८ सालमा ५ प्रतिशत रहेको बुद्ध धर्म मान्नेहरुको जनसंख्या बढेर २०४८ सालमा ७.५ प्रतिशत पु¥याएको उनले सुनाए । यस्तै २०५८ मा १०.५ प्रतिशत पुगेको थियो ।
डा. शाक्यका अनुसार त्यसपछि भने सभाको काम सुस्त हुँदै गएको छ । त्यसपछि संस्थामा चुनौतीका चाङ देखिएको उनले बताए । जनगणना २०६८ मा बुद्ध धर्म मान्नेहरुको जनसंख्या ९ प्रतिशत र २०७८ सालमा ८.५ प्रतिशत हुनुले धर्मोदय सभामा चुनौती र समस्या देखिएको उनी सुनाउँछन् । अहिले सरकारले गठन गरेको लुम्बिनी विकास कोष, लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयमा धर्मोदय सभाको उपस्थिति नरहनु, हिन्दु राष्ट्र घोषणा गर्ने आवाज उठ्नु चुनौती रहेको उनले बताए । यस्तै बौद्ध सम्पदाको संरक्षण र प्रवद्र्धनमा धर्मोदयले भूमिका खेल्न नसक्नु, विभिन्न जातजातिसँग सभा बेखबर रहनु, आफ्नै केन्द्रीय कार्यालय बनाउन नसक्नु जस्ता चुनौतीका बीचमा सभा चलिरहेको उनको भनाइ छ ।
देशभर रहेका ४५ शाखाले कार्यक्रम गर्न नसकेको अवस्थामा गोष्ठी आयोजना गरेर संस्था चलायमान बनाएको धर्मोदय सभाका महासचिव सागरमान बज्राचार्यले बताए । संस्थाले आगामी दिनमा अझै बढी काम गर्नुपर्ने उनको तर्क थियो । सभाले यसभन्दा अघि १२ वटा राष्ट्रिय सम्मेलन र ३ वटा क्षेत्रीय सम्मेलन गरिसकेको उनले जानकारी दिए । धर्मोदय सभाको आन्दोलनका कारण नेपाल धर्म निरपेक्ष राष्ट्र बनेको उनको जिकिर थियो । सोही आन्दोलनका कारण जानजातिले पहिचान खोज्दै जातीय संघसंस्था खोलेको पनि उनले बताए । विगतमा धेरै उल्लेखनीय कार्य गर्न सफल सभाले आगामी दिनमा पनि धेरै काम गर्ने सक्ने भएकाले यसका लागि सबै एकजुट हुनुपर्ने बताए ।
कार्यक्रममा भिक्षु धज्जवन्तोले नेपालमा बुद्ध धर्मको प्रचारप्रसार जति हुनुपर्ने हो त्यति नभएको बताए । यसका लागि सबै नेपाली एक भएर लाग्नुपर्ने उनको भनाइ थियो । ‘समस्या पक्का छ । त्यो समस्या पनि आफैँभित्र छ,’ उनले भने, ‘त्यसैले एकअर्कालाई दोष नलगाई समाधान पनि आफैँभित्रबाट खोज्नुपर्छ । अब हामी मिल्नुभन्दा अर्को विकल्प छैन ।’ गाउँ, टोल, सहरमा बौद्ध विहार स्थापना गरी जागरण भर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो ।
कार्यक्रममा सभाका केन्द्रीय सदस्य प्रकाशमान गुभाजुले कार्यपत्रमाथि टिप्पणी गरेका थिए । धर्मशिला बुद्ध विहार दायक सभाका अध्यक्ष श्याम शाक्यले विहारको संरचना छिटो निर्माणका लागि सबैले साथ दिनुपर्ने बताए । सो कार्यक्रमका संयोजक उत्तममान बुद्धाचार्यले कास्की शाखालाई आगामी दिनमा अझ बढी कार्यक्रम गरी चलायमान बनाउने बताए । धर्मोदय सभा कास्की अध्यक्ष चन्द्रलक्ष्मी गुभाजुले पोखरामा बुद्ध धर्मप्रतिको मोह घटेकाले रचनात्मक कार्य गर्दै जागरण भर्ने बताइन् ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
चलचित्र पत्रकार संघ नेपालको रजत जयन्ती
पोखरा विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पताल उद्घाटन
दमौली आगलागी अपडेट : क्षतिको विवरण संकलन गरिँदै
प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई चाैथोपटक विश्वासको मत
प्रधानमन्त्री दाहालले आज चाैथोपटक विश्वासको मत लिँदै
hero news full width
मुख्य समाचार
दमौलीको मुख्यचोकका सटरमा मध्यरातमा आगलागी, ३ घण्टापछि नियन्त्रणमा
एकातिर खोला, अर्कैतिर पुल
जेठ ६, २०८१ढुंगाबालुवा चोरी निकासीमा संलग्न ५ गाडी नियन्त्रण
जेठ ६, २०८१एमाले मुस्ताङको अध्यक्षमा दीपक लालचन
जेठ ६, २०८१काम चलाउ सरकारद्वारा दोस्रो आवधिक योजनाको आधारपत्र परिमार्जन, पाण्डे सरकारले तय गरेको सोच समेत फेरियो
जेठ ६, २०८१एचआइभी संक्रमणले पढाइबाट वञ्चित
जेठ ५, २०८१