पोखरा । घान्दु्रकले पर्यटक स्वागत गरेको अहिलेमात्र होइन । सन् १९५० मा मउरिस हर्जोगले अन्नपूर्ण हिमाल आरोहण गरेपछि फिरन्तेहरु त्यो क्षेत्रमा देखिन थाले । हर्जोगले लेखेको पुस्तक पढेर नेपाल, पोखरा अनि अन्नपूर्ण फेरो घुम्न निस्किनेहरु बढे ।
अहिले अधिकांश विदेशी पर्यटकको घान्दु्रक घुमाई अनिवार्य जस्तै छ, जो पोखरा आइपुग्छन् । त्यहाँको विकास र प्रबद्र्धनमा सघायो, अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप)ले । सन् १९८६ मा एक्याप घान्द्रुकबाटै सुरु भयो । एक्यापले बनाएको पदमार्ग अहिले पनि विश्वकै सबैभन्दा उत्कृष्ट पदमार्गमा दर्ज छ । यो क्षेत्रको पर्यटन पदमार्गसँग जोडिएको छ । पदयात्रा पर्यटनले सडक रुचाउँदैन ।
केही वर्षअघिसम्म सडक गाउँभन्दा निकै वर थियो । सडक पुगेपछि पर्यटक आउँदैनन् भन्ने गाउँलेलाई थाहा थियो । त्यसैले सडक खोल्न कसैले जोड गरेनन् । अहिले स्थानीय सरकार गाउँमै छ । घान्द्रुकसँग प्रदेश र संघ सरकारको पहुँच नहुने कुरै भएन । संघीयताले घान्दु्रकलाई बाटो कोसेली दियो ।
किम्चे खोलासम्म गाडी आउजाउ गर्न थालिसकेको छ । ‘अघिल्लो वर्ष बाटो खुल्यो । गाडी आएपछि चामल त सस्तोमा आयो तर पर्यटक आउँदैनन् कि भन्ने चिन्ता छ,’ घान्दु्रकका अगुवा जगन गुरुङ भन्छन्, ‘बाटो समयको माग हो । गाउँलेको दुख देखाएर सरकारले मनपरी खोतल्न थाल्यो । यसो नगरौं भन्दा कसले सुन्ने ?’ किमलुङ खोलाले पारेको क्षति कम गर्न तटवन्ध गर्ने काम देखाएर बाटो पु¥याइएको हो । अघिल्तिर हिमालको शृंखला, साथमा पुराना संस्कृति । गुरुङ बाहुल्य गाउँ घान्द्रुकलाई विश्वले चिन्ने पहिचान यही हो । अन्नपूर्ण बेसक्याम्पको ढोका पनि हो, घान्द्रुक ।
आजभोलि न पुरानो संस्कृति पर्याप्त छ, न हिमालमा हिउँ देखिन्छ । ‘हेर्दाहेर्दै हिमाल कालो भयो । वातावरण बिग्रिँदै गयो । हिमाललाई सेतो बनाउने ध्यान कसैको पुगेन,’ गुरुङले दुखी हुँदै अघि थपे, ‘यो बेला डाँडाकाँडा दुलही सिंगारिएको जस्तो हुन्थ्यो । खै आजभोलि त हिउँ छुन पनि सपना जस्तै भयो ।’ वातावरणको मनपरि विनास गर्दा जलवायु परिवर्तनको असर देखिन थालेको उनको अनुभव छ ।
वडा नम्बर ११ का अध्यक्ष हिमबहादुर गुरुङ जनअपेक्षा अनुसार विकासलाई पछ्याएको बताउँछन् । ‘जनतालाई दुख छ । बाटो लैजादा बजार सस्तो बनेको छ,’ उनले भने, ‘नलैजाँदा जनता नमान्ने । लैजाँदा अरु नमान्ने भयो ।’ किमलुङ खोलाबाट कुनै पनि हालतमा बाटो अघि नबढाउने उनको भनाइ छ । ‘यहिँसम्म मात्रै हो । त्यहाँबाट अघि बढ्दैन,’ उनी भन्छन्, ‘धेरैले चासो र चिन्ता गर्नुभएको छ । तर रोक्नै सकिएन ।’ अहिले घान्दु्रकबाट सिधै पोखरासम्म बस चल्छ । बाटो खुलेपछि आन्तरिक पर्यटकहरु बेलुकी पुगेर बिहानै फर्किन थालेका छन् ।
बाटो रोक्ने प्रयास धेरै गरे पनि नसकिएको एक्यापले जनाएको छ । ‘दिउँसो काम गर्न दिँदैनन् भनेर राति खने । हामीले घान्दु्रकसम्म पनि लैजान हुँदैन भनेको हो,’ एक्यापका सूचना अधिकारी ऋषि बरालले भने । एक्याप घान्द्रुक प्रमुख शैलेन्द्र यादवले नेपाल सरकारकै नीति अनुसार बाटो खन्ने काम रोक्न नसकिएको बताए । ‘सबै वडामा सडकको कनेक्सन पु¥याउने सरकारको नीति छ । बाटो नखन्नु भन्न हामीले सकेनौं,’ उनले भने, ‘क्षति न्यूनीकरण गरेर रुखहरु काट्न नपर्ने गरी रुट पहिचान गरेका छौं । एक्यापले निगरानी गरिरहेको छ । वातावरणीय प्रभावको मूल्यांकन हामीले गरेका छौं ।’
चालु वर्ष सडक फराकिलो बनाउन अन्नपूर्ण गाउँपालिकाले ५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । यसको काम भइरहेको छ । गाउँपालिका अध्यक्ष युवराज कुँवर पालिकाको चाहना विपरीत बाटो बनाउनु परेको सुनाउँछन् । ‘उरीमा वडा कार्यालय छ । त्यहाँसम्म लैजानै प¥यो । त्योभन्दा उता नखन्ने भनेर पालिकाले रोकेको हो,’ उनले भने, ‘हामीलाई थाहा नै नदिइ स्थानीयले खनेका हुन् । किम्चेखोलााट गिटी बालुवा ल्याउन बाटो पु¥याए ।’ सडक पुगे पनि वैकल्पिक पदमार्गमा भने पालिकाले जोड दिएको उनको भनाइ छ । कुँवरका अनुसार पालिकाभरि गएको वर्ष ११ किलोमिटर भन्दा बढी पैदलमार्ग बनाइएको छ ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
बुढ्यौलीमा भेडीगोठ मोह
जलवायु परिवर्तन असर : मुस्ताङको स्याउ उकालो चढ्दै
त्रासैत्रासमा तंग्रिदै कागबेनी
१३ वटा मुद्दा चलेका एक युवा पोखराबाट अटोमेटिक पेस्तोलसहित पक्राउ
कतारी अमिर स्वेदश फिर्ता : पोखरा–कतार उडान माग
hero news full width
मुख्य समाचार
मनिपालमा अत्याधुनिक एमआरआई मेसिन
कास्कीमा एसइई उत्तरपुस्तिका परीक्षण रोकियो
वैशाख १२, २०८१गण्डकीमा डायलाइसिसका लागि अब पालो कुर्न नपर्ने
वैशाख १२, २०८१स्वदेश फर्किए कतारी अमिर
वैशाख १२, २०८१कतारका अमिरको भ्रमणसम्बन्धी खबर प्राथमिकतामा, विपिनको रिहाइ ‘मुख्य विषय’
वैशाख १२, २०८१रोजगार खोज्दै मेलामा
वैशाख १२, २०८१