पोखरा, १६ असार । काठमाणै लगायत देशका बिभिन्न स्थानमा पछिल्लो समय सिरिन्ज हमला वढेको छ । शहरका गल्लीमा महिला जोगिएर हिड्न कठिन भइरहेको छ ।
अनुसन्धानबाट त्यस्तो हमला सिरिन्जबाट नभई काँटीबाट भएको पुष्टि भएको छ, केही दशक अघि पनि सिरिन्ज हमला भएका कुरा सुन्नमा आउथे यो महिला हिंसाको नयाँ रुप बनेको छ अहिले ।
कन्चरपुरकी वालिका निर्मला पन्तको बलात्कार पछिको हत्याले देश नै तातेको अवस्थामा यस्तै प्रकृतीको घटना वि.स. २०३८ ताका पोखरा घुम्न आएका नमित, सुनिता किशोरी माथि भएको थियो ।
बलात्कार गरी हत्या गरिएको प्रसंग त धेरैलाई थाहै छैन । वालिका तथा महिलाले विभिन्न काल खण्ड र वर्तमानमा भोगिरहेको हिंसालाई नाटकः योनीका कथाहरु ः प्राइभेट इज पोलिटिकल पोखरा थिएटरमा मञ्चन भएको छ ।
आइतबार मञ्चन भएको त्यो नाटकले नेपाली समाजमा भइरहेका र भइसकेका महिला हिंसालाई उजागर गरेको छ । केही समय अगाडि एक प्रख्यात विश्व विद्यालयका प्राध्यापकले थेसिस सिकाउने बहानमा आफ्नै छात्रालाई गरेको यौन दुव्र्यवहारदेखि निर्मला पन्तको बलात्कारको हिंसालाई नाटक मार्फत मञ्चन गरियो । यस्तै पछिल्लो पटक युवतीहरुमाथि एसिड प्रहारको घटना बढिरहेको परिवेशलाई नाटकले प्रस्तुत गरेको थियो ।
बिगत ४ वर्षदेखि राजधानी काठमाण्डौमा योनीका कथाहरु मञ्चन गरिदै आएकोमा मोफसलमा भने पहिलो पटक पोखरामा गरिएको हो । यो नाटक मात्र नभएन एक अभियान हो जसले महिलाहरु स्वतन्त्र भई पितृसत्ताबाट मुक्ति चाहन्छन् भनि दर्शाउँछ ।
करिब ३० वर्ष अगाडिदेखि अमेरिकाबाट शुरु भएको यो अभियान महिला हिंसा बढीरहेको नेपालमा पनि प्रवेश गर्नु सानो कुरा पक्कै होइन । संविधानले महिलालाई अधिकार त दियो तर यर्थाथमा कार्यान्वयन भने हुन सककेो छैन । ३३ प्रतिशत अधिकार पाइसक्यौ, यो भन्दा अरु के चाहियो भनेर महिलाहरुले नै भनिरहेको अवस्थामा नाटकले औंला ठड्याएको छ ।
पितृसत्ताले ग्रस्त समाजमा महिला हिंसा हुँदा त्यसलाई राजनीतिक र प्रशासनिक शक्ति र पहुँचको आधारमा गुपचुप राखिने र अनुसन्धानको फाइल पनि बन्द गरिने आपराधिक क्रियाकलापलाई नाटकले प्रश्न तेर्साएको छ । पोखरामा नाटक मञ्चन गरिएकोले पोखरामै ४० वर्ष अगाडि भएको नमिता, सुनिता, निराको बलात्कार पछिको हत्याको प्रसंगलाई पनि नाटकले छोएको छ ।
अधिकांश यौनजन्य हिंसा पुरुषबाट हुने गरे पनि महिलाहरुले समेत पुरुषलाई यौनजन्य हिंसा गर्न सक्छन् भन्ने प्रसंग नाटकको एक दृश्यमा देखिन्छ । करिब ३५ वर्षकी शिक्षिकाले यौन तिर्खा मेटाउन १२ वर्षको पुरुष विद्यार्थीलाई प्रयोग गरेको र उनी हाल प्रिन्सिपल भएकाले अब उनलाई कसैले केही गर्न नसक्ने प्रसंगले नेपालमा चलेको मी टू अभियानलाई जोडेको छ । विश्वभर मी टू अभियान मार्फत बिगतमा आफुमाथि भएका यौनजन्य हिंसालाई सार्वजनिक गर्ने प्रसंगलाई पितृसत्तात्मक मानसिकता बोकेका पुरुषले महिलाले ढाँटेर फसाउँछन् भन्ने अभियानलाई प्रश्न तेर्साएका छन् । धेरै वर्ष अगाडि आफु बोल्न नसक्ने, प्रश्न तेर्साउन नसक्ने उमेरमा कसैबाट गरिएको यौनजन्य हिंसालाई ठूलो भएपछि बोल्दा समाजले प्रमाण माग्दा हुने सामाजिक हिंसाको प्रसंगलाई शिलाशिलेवर रुपमा नाटकले अगाडि बढाएको छ ।
यस्तै समाजमा समलिङ्गीको अस्तित्व नस्वीकार्ने हुँदा खुलेर आफू बोल्नुपर्ने र आफूले इच्छाएको बिपरित वा सोही लिंगको व्यक्तिसँग वैवाहिक अधिकार हुनुपर्ने निचोड उक्त नाटकले दिएको छ । श्रीमतीको इच्छा बिना गरिने यौनलाई कानूनले वैवाहिक बलात्कारको रुपमा मानेको हुँदा आफ्नी पत्नीले हुँदैन भनेपछि जबरजस्ती गरिने यौनहिंसाको बारेमा उठेका आवाजलाई पनि नाटकले मञ्चन गरेको छ ।
९० मिनेट अवधिको नाटकले २०३८ देखि २०७६ साल बिचको ३८ वर्षे अवधिमा नमिता, सुनिता र निराको बलात्कारपछिको हत्याकाण्डदेखि सिरिन्ज प्रहारका महिला हिंसालाई मनोवाद शैलीमा प्रस्तुत गरेर दर्शकबाट बिदा लिएको छ । साथै यसले साना बालबालिकादेखि युवतीहरु विद्यालय, सडक, घर तथा आफु कार्यरत ठाउँ कतै पनि सुरक्षित नभएकोले हिंसा बिरुद्ध प्रतिकार गर्दै त्यसलाई पर्दाफास गर्नुपर्छ भन्ने सन्देश पनि दिएको छ ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
हेमजा साहित्य प्रतिष्ठानमा चूडामणि खनालको स्मरण
अक्षरयात्राको २१० औं शृंखला खास्टेतालमा
छन्द बचाऊँ वाचनकला पुरस्कारबाट त्रिपाठी सम्मानित
सबीको अपरिभाषित आभा लोकार्पित
छन्द बचाऊँ वाचनकला पुरस्कारबाट त्रिपाठी सम्मानित
hero news full width
मुख्य समाचार
गण्डकी प्रदेशमा सत्ता राजनीति : प्रदेश सभा सदस्य ६०, बहुमत ३० ले पुग्ने !
नारायणगढ–बुटवल सडक ३३ किमी कालोपत्रे
वैशाख १९, २०८१सहकारी ठगीमा राप्रपाका सांसदसहित १४ जना विरुद्ध पक्राउ पूर्जी
वैशाख १८, २०८१गण्डकीमा अधिकारी सरकारलाई राप्रपाको साथ
वैशाख १८, २०८१अधिकारी सरकारविरुद्धको रिट खारेज, वैशाख २४ भित्र विश्वासको मत लिनुपर्ने
वैशाख १८, २०८१इलाम २ मा सुवासपुत्र सुहाङ नेम्बाङ विजयी
वैशाख १८, २०८१