पोखरा । पर्यटकीय गाउँ सिक्लेसकी नौमाया गुरुङ सानैदेखि गाउन सिपालु थिइन् । सिक्लेसमा घाटु, सोरठी, कृष्ण चरित्र, कस्केली ठाडोभाका लगायत गीतमा राम्रो भाका मिलाउँथिन् उनी । बाबुबाजे, आमा, छरछिमेकीले गाएको सुनेरै गाउन सिकिन् । अग्रज बितेपछि संस्कृति बचाउने जिम्मा उनीहरुकै काँधमा आइपर्यो । उनले पुराना सबै खालका गीत गुनगुनाउने गर्छिन् ।
कस्केली ठाडो पनि उनको मनपर्ने भाका हो । गुरुङ संस्कृतिमा अर्घौ गर्दा, दुखकष्ट पर्दा, मेलापात गर्दा र हुरी लगाउँदा कस्केली ठाडोभाका गाउने प्रचलन छ । सिक्लेसमा विशेषत दुखमा परेकाहरुको मन भुलोस् र दिवंगत आत्माले शान्ति पाओस् भनी अर्घौ गर्दा बढी मात्रामा गाउने चलन छ, कस्केली ठाडोभाका । कस्केली ठाडोभाकामा भाका मिलाउने अचेल कमै भेटिन्छन् सिक्लेसमा । सिक्लेसको ठाडोभाका जोगाउन उनीसँगै हुन्छिन् नुनसुबा गुरुङ ।
कास्कीको सिक्लेस, तप्राङ, पार्चे, ताङतिङ, खिलाङ, चिप्ली लगायत गाउँमा बढी गुनगुनाइने भाका जोगाउन उनीहरु तल्लीन छन् । यसका लागि गाउँमा हुने कार्यक्रम, सभा समारोहमा कस्सिएर अगाडि बढ्छिन् र स्वर हाल्न भ्याइहाल्छिन् । दुवै जना मिलेर पोखरामा २ दिन लगाएर कस्केली ठाडोभाका रेकर्ड गराएका छन् ।
‘गाउँमा गाए जस्तो नहुने रहेछ स्टुडियोमा गाउन, स्वर पु¥याउनुपर्ने, संगीत अनुसार भाका मिलाउनुपर्ने,’ यस्तै गुनासो छ, कस्केली ठाडोभाका रेकर्ड गराएकी नौमाया गुरुङको । उनीसँगै गीत रेकर्ड गराएकी नुनसुबा गुरुङको पनि उस्तै अनुभव छ ।
नौमाया गुरुङ र नुनसुबा गुरुङले पोखरामा रियाजपछि गीत रेकर्ड गराएका हुन्
उमेरले ६० टेकेकी नौमाया र ५० वर्ष लागेकी नुनसुबा फुरुंग छिन् । आफूहरुको आवाजमा गीत सुन्न पाउनेभन्दा पनि कस्केली ठाडोभाका अबको पुस्ताले पनि सुन्न पाउनेछन् भन्नेमा उनीहरुको मन चंगा भएको हो । बनिबनाउ संगीतमा आवाज भर्न भने उनीहरुले निकै मेहनत गरे । गीतकै अभ्यास गर्न नुनसुबा २५ दिनदेखि र नौमाया १५ दिनदेखि पोखरामा छन् । संस्कृति बचाउन चुलोचौका छाडेर सिक्लेसबाट पोखरा झरेका हुन् ।
गीत रेकर्ड चाँजोपाँजो मिलाएका हुन्, गायक खिमकुमार गुरुङले । लोकसंस्कृति जगेर्नाका लागि २ दर्जन बढी गीत निकालिसकेका गुरुङले कस्केली ठाडोभाका पनि संरक्षण गर्नुपर्छ भन्ने हेतुले लागिपरेका हुन् । गीत रच्न सिपालु गुरुङले गीत तयार गरी हाले,
हे नेपालैको पशुपति मन्दिरमा सुनैको झमकन
ह ह हे सुनैको झमकन
होनि साँचै पशुपति मन्दिरमा सुनैको झमकन
यो भाका मैले गाएको हजुर बाउबाजेको समझन
ह ह हे बाउबाजेको समझन
होनि साँचै गाएको हजुर बाउ बाजेको समझन ।
रचित गीतमा स्वर भर्न उनले सम्झिए, सिक्लेसकी नौमाया र नुनसुबा गुरुङलाई । ठाडोभाका कसरी जोगाउने भन्ने चिन्तामा रहेकी नौमायालाई ढुंगा खोज्दा देवता मिले झैं भयो । र, पोखरा आई अभ्यास थाले । उनीहरु दैनिक १ घन्टा रियाज गर्थे । गीतकार खिमकुमारले सिकाए । गीत सिक्न उनीहरुले निकै संषर्घ खेपे । नौमाया पाटनबेसी र नुनसुबा बाँझापाटन बस्थिन् । जब ४/५ बज्न सुरु हुन्थ्यो उनीहरु माटेपानी गुम्बाफेदीमा रहेको पदमशोभा गुरुङको घरमा भेट हुन्थे । यसरी करिब १५ दिनको रियाजपछि गीत रेकर्ड गराएर संस्कृति संरक्षणमा इँटा थप्ने काम गरेका छन् ।
गीतमा सम्पूर्ण लगानी गीतकार खिमकुमारले गरेका छन् भने संगीत गायक धनबहादुर गुरुङको हो । गायनमा खिमकुमार र इच्छाबहादुर गुरुङले पनि साथ दिएका छन् । केही समयपछि भिडियोसहित सार्वजनिक गर्ने योजना रहेको गीतकार गुरुङको भनाइ छ । खिमबहादुरले आगामी दिनमा घाटु, सोरठी, कृष्ण चरित्र संरक्षणको लागि काम गर्ने योजना रहेको बताए ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
मुख्यमन्त्री अधिकारीले २३ गते विश्वासको मत लिने, राप्रपा विपक्षमै
सिद्ध र कालिका क्रिकेटको फाइनलमा
राप्रपाले साथ नदिने भएपछि अधिकारी सरकार संकटमा, अब के होला ?
लाटोकोसेरो संरक्षक राजु आचार्यलाई बेलायतमा अवार्ड
पाेखरामा कालो धुँवा फाल्ने गाडीका चालक कारवाहीमा
hero news full width
मुख्य समाचार
मजदुरलाई छैन मजदुर दिवस रौनक
गण्डकीमा संविधान भर्सेज सर्वोच्च
वैशाख २०, २०८१पोखराको अमरसिंहको बिजुली पसलमा आगलागी, १ करोडको क्षति
वैशाख २०, २०८१गण्डकी प्रदेशमा सत्ता राजनीति : प्रदेश सभा सदस्य ६०, बहुमत ३० ले पुग्ने !
वैशाख १९, २०८१नारायणगढ–बुटवल सडक ३३ किमी कालोपत्रे
वैशाख १९, २०८१सहकारी ठगीमा राप्रपाका सांसदसहित १४ जना विरुद्ध पक्राउ पूर्जी
वैशाख १८, २०८१