पोखरा। पुन समाज नेपाल केन्द्रिय समितिद्वारा प्रकाशित पुन जाति र भाषा विषयक कृति शनिबार पोखरामा लोकार्पण गरिएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका निमित्ति कुलपति एवं संस्कृतिविद प्राडा जगमान गुरुङले पोखरा– ११ रामघाट स्थित समाजको भवनमा यो कृतिको विमोचन गरे ।

कार्यक्रममा आफ्नो भनाई राख्दै प्राडा गुरुङले अन्य जाति र राज्यको चेपुवामा परेर पुनहरुको भाषा हराउन पुगेको बताए । पुनहरुले अब आफ्नो भाषाको खोजी गर्न जरुरी भएको सुझाव पनि उनले सो अवसरमा राखे । इतिहास हेर्दा पुनहरु सरकारबाट समेत अन्यायमा परेको बताउँदै उनले लोकतन्त्रमा आफ्नो पहिचान खोज्ने अधिकार सबैलाई भएको बताए । राज्यले थप दमन गर्छ भनेर पुनहरुले आफ्नो ऐतिहासिक दस्तावेजहरु समेत उ बेला आफैंले खोलामा बगाएको दाबी गर्दै उनले पुनहरुको धर्म प्रकृति पुजा भएको भनाई राखे । सो अवसरमा उनले थप प्रमाणहरु जुटाएर पुनहरुले आफूलाई सरकारी दस्तावेजमा प्रमाणित जातिको रुपमा स्थापित गर्नुपर्ने सुझाव पनि दिए ।

सो अवसरमा बोल्दै पुस्तकका सम्पादक डा. तुलसी प्रभास खनालले दुई सय ७४ पृष्ठको पुस्तकमा विभिन्न १६ शिर्षकमा पुनबारे चर्चा गरिएको जानकारी दिए । पुनहरुको आफ्नो भाषा, संस्कृति, अलग समुदाय र पहिचान भएको बताउँदै उनले सरकारले पुनहरुलाई अलग्गै जातिको रुपमा पहिचान प्रदान गर्नुपर्ने भनाई राखे । पुस्तकमा पुनहरुको संस्कृति, संस्कार, भेषभूषा र मातृभाषा, गीतसंगीत र पुनहरुमा नौ अंकको महत्वबारे चर्चा गरिएको छ । यसैगरी पुनहरुका राजाको इतिहास, उनीहरुको आर्थिक जीवनशैली, भूगोल, पुन र मगर जातिमा भिन्नताका बारेमा पनि उल्लेख गरिएको छ । कर्वाके वावाको जीवनकहानी, कर्वाके दर्शन, झाँक्री र जैशीको कथा, कुखुराको कथा र पुनहरुको शब्दावली भण्डारका बारेमा समेत पुस्तकमा उल्लेख छ । पुस्तकको व्यक्तिगत मूल्य पाँच सय रुपैयाँ निर्धारण गरिएको छ ।

यसैगरी पृथ्वीनारायण क्याम्पसका पूर्व प्रमुख प्राडा दिलवहादुर क्षत्रीले अनेकतामा एकता नेपाली समाजको विशेषता भएको भन्दै आफ्नो पहिचान खोज्ने अधिकार सबैसँग भएको भनाई राखे । उक्त पुस्तकको प्रकाशनले यसअघि साशकको मात्र इतिहास लेखिंदै आएकोमा अब जनताले आफ्नो इतिहास आफैं लेख्ने कामको थालनी भएको बताए । पुनलाई फरक जातिको रुपमा सूचीवद्ध गर्न प्रमाणिक तथ्यहरुको संकलन गर्न पनि उनले सुझाव दिए ।

कार्यक्रममा पुनका हरेक घरले उक्त पुस्तक किन्नुपर्ने र पाँच हजार रुपैयाँ प्रदान गरी आजिवन सदस्यता लिनुपर्ने उद्घोष समाजका महासचिव खिमन सेरपुजा पुनले उद्घोष गरे । कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि प्राडा गुरुङ र सम्पादक खनाललाई सम्मान पनि गरिएको थियो । सो अवसरमा समाजको पोखरा नगर कमिटी अन्तर्गतको फूलवारी पुन समाजले पुनहरुको पुख्र्यौली नाच र भैलो कार्यक्रम प्रस्तुत गरेका थिए ।

समाजका केन्द्रिय अध्यक्ष एवं कार्यक्रमका सभापति भीमवहादुर फगामी पुनले आफूहरु छुट्टै जाति भएको र पुनहरुको संस्कृति अन्य जाति भन्दा फरक भएको भनाई राखे । यस्तो मान्यतालाई स्थापित गर्न आफूहरु कम्मर कसेर अघि बढेको र समाजका सम्पूर्ण सदस्यले यो अभियानमा एकतावद्ध भएर साथ दिनुपर्ने भनाई पनि उनको थियो । पुनहरुको पहिचान स्थापित गर्नको लागि आवश्यक पहल संगै पुनहरुको भाषा, धर्म, संस्कार, संस्कृति, भेषभुषा, भूगोल, इतिहास आदीको प्रमाणिकरण तथा संरक्षण सम्वद्र्धन गर्ने उद्देश्यले पुस्तक प्रकाशन गरिएको समाजले जनाएको छ । कार्यक्रममा समाजका वरिष्ठ उपाध्यक्ष पूर्णवहादुर गर्वुजा पुनले स्वागत मन्तव्य व्यक्त गरेका थिए