१. आज लोकतन्त्र दिवस हो। यस लोकतन्त्र दिवसको उपलक्ष्यमा विभिन्न स्थानमा विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गरिँदैछन्। सामन्ती शासन व्यवस्थाको प्रतीकका रूपमा रहेको राजसंस्थाको अन्त भएको दिन भएकोले लोकतन्त्र दिवसमा सर्वसाधारणले खुसी मनाउनु स्वाभाविक हो। एक जना नागरिकले देशको सवोर्च्च पद राष्ट्रपति हुन पाउनु कम गर्वको कुरा होइन।

२. हाम्रो देशमा २४० वर्षसम्म शाहवंशीय शासन व्यवस्था कायम रह्यो। शाह राजाहरूले पटक-पटक जनताको अधिकार हनन् गरे। उनीहरूले जनताको एकता टुक्र्याउने काम गरे। उनीहरूले फुटाऊ र शासन गर भन्ने नीतिको अवलम्वन गरी शासन सत्ता लम्ब्याए।

३. राजतन्त्रको अन्त्य हुने बेलासम्म पनि केही नेता राजतन्त्रको पक्षमा थिए। तर राजाले आफ्नो को हुन् र अर्काको को हुन् भनेर चिन्न सकेनन्। राजाले तत्कालको फाइदा हेरे तर दूरदृष्टि राख्न सकेनन्। जसको परिणाम नेपालबाट राजा ज्ञानेन्द्र मात्र होइन, राजतन्त्रको नै अन्त भयो।

४. संसारबाट राजतन्त्रको अन्त हुँदै गएको परिप्रेक्ष्यमा नेपालबाट पनि अन्त भएको छ। यो एक स्वभाविक कुरा हो। अहिले राजाको स्थानमा राष्ट्रपतिको व्यवस्था भएको छ। एकजना सर्वसाधारण जनता पनि निर्वाचनबाट राष्ट्रपतिको पदमा पुग्न सक्ने भएको छ। त्यस दृष्टिले यो व्यवस्था सबै नेपालीको लागि खुसीको कुरा हो।

५. राजतन्त्रको अन्त भएर लोकतान्त्रिक व्यवस्था आयो। राजनीतिक हिसाबले यसलाई एक उपलब्धि मान्नुपर्दछ। तर लामो समयको अभ्यासबाट पनि यसलाई संस्थागत गर्न सकिरहेको अवस्था छैन। अहिले पनि देश अन्तरिम संविधानद्वारा सञ्चालित छ। संविधान बनाउन नसक्नु नेताहरूको ठूलो कमजोरी हो।

६. त्यसको साथै लोकतन्त्रको आगमनको साथ जनताको आर्थिक उन्नतिको ढोका खोलिनेछ भनेर प्रचार गरिएको छ। सर्वसाधारण त्यसबाट लोभिएका पनि थिए। तर देशमा न उद्योग धन्दाको विस्तार भयो, न रोजगारी समस्या समाधान भयो। नेपालीहरूले आर्थिक उन्नति भन्ने कुन चरीको नाम हो भनी सोध्नुपर्ने भएको छ।

७. संविधानसभाले छिट्टै संविधान बनाएर लोकतन्त्रलाई संस्थागत गर्ने काम गर्नुपर्दछ र लोकतन्त्रको उपलब्धि देखाउन विकास निर्माण र आर्थिक उन्नति हुने काम छिटो थाल्नुपर्दछ। प्रतिव्यक्ति आय वृद्धि कार्यक्रम ल्याएर सरकारले लोकतन्त्रको उपलब्धि देखाउन सक्नुपर्दछ। त्यो काम गर्न ढिलाइ भइसकेको छ। यो सरकारले प्राथमिकता दिएर संविधान बनाउने र आर्थिक वृद्धि हुने कार्यक्रम ल्याउनुपर्छ।