नवलपरासी, ११ असोज । नवलपरासीका दुई जना व्यवसायिक घाँस उत्पादक किसानले उन्नतजातको घाँस बेचेरै बार्षिक ५० लाख नाफा गरेका छन् । १६ विगाहामा व्यवसायिक रुपमा घाँस खेती गरेका उनीहरुले बार्षिक ५० लाख आम्दानी गर्न सफल भएपछि हौसिएर यस बर्ष थप ४९ विगाहामा घाँस लगाउने तयारी गरेका छन् ।
नवलपरासीको गैडाकोट नगरपालिका भित्रको हर्कपुर, मुकुन्दपुर क्षेत्र दुध उत्पादकका लागि नेपालकै पकेट क्षेत्र मानिन्छ । यहाँका किसानहरुले अहिले दुध मात्र नभई घाँस पनि बेच्न शुरु गरेका छन् । यहाँका किसानहरुले उन्नत जातको घाँसको पनि व्यवसायिक रुपमा खेती गर्न शुरु गरेका हुन् । यहाँ पुग्दा खेती योग्य जमिनमा धान भन्दा घाँसहरु बढी देखिने गर्दछ ।
पूर्वी नवलपरासीको गैडाकोट नगरपालिका ११ हर्कपुरमा स्थानीय मानबहादुर थारु र गोपालप्रसाद दुलालले १६ विगाहामा अहिले व्यवसायिक रुपमा घाँस खेती गर्दै आएका हुन् ।
उनीहरु व्यवसायिक रुपमा दुध उत्पादकका लागि गाई भैसी तथा मासुका लागि पाडा, राँगा र बाख्रा पाल्ने किसानहरुलाई घाँस बेच्दै आएका छन् । उनीहरुले गोरस घाँस विकास स्रोत केन्द्र नाम दिएर फर्म नै दर्ता गरेर व्यवसायिक रुपमा घाँस खेती गरेका हुन् ।
घाँसखेतीबाट गत बर्ष मात्रै ७५ लाखको घाँस विक्री गरेको र अहिले लकडाउनको बेलामा पनि दैनिक ५५ हजारको दरले घाँस विक्री भएको गोरस घाँस विकास स्रोत केन्द्रका सञ्चालक तथा व्यवस्थापक मानबहादुर थारुले बताए ।
एक सय ४५ थरिका घाँस
गोरस घाँस विकास स्रोत केन्द्र स्थानीय र उन्नत थातका गरी १४५ जातका घाँस र घाँसका विउ पाइन्छ ।
यहाँ उन्नत जातका नेफियर, मोल्याटो, पासपालम, सेटेरिया, स्टाइलो, गुर्जु, भल्बेटिन, डाले घाँसमा राई खनियो, निमारो, बडहर, टाँकी, कोइरालो, घटमासे, इन्दु लगायतका स्थानीय र उन्नत जातका गरी १४५ जातका घाँसहरुको खेती तथा नर्सरी गरिएको थारुले बताए ।
भुईघाँस, डालेघाँस गरी विभिन्न प्रकारका घाँसहरु अहिले यहाँ पाइन्छ । त्यो पनि मौसम अनुसारको समेत पाइने गर्दछ ।
राम्रो बजार र प्रशस्त सम्भावना
नेपालमा बढ्दो पशुपालनका बीच घाँसको बजार राम्रो देखिन्छ । धेरै किसानहरुले परम्परागत रुपमा पशुपालन गर्ने र गाउँघर तथा जंगलमा पाइने घाँसको अभावमा पराल, चापट, धुटो मात्र खुवाउने गरेका कारण नेपालमा उन्नत जातका घाँसको बजार विस्तार सहज हुने देखिन्छ ।
यसको माग स्थानीय बजारमा मात्रै नभएर पोखरा, काठमाडौं, बुटवल, काभ्रे देखि चिनको सिक्किमसम्म घाँसको माग भएको व्यवस्थापक मानबहादुर थारुले बताए ।
पराल भन्दा सस्तो र प्रयाप्त पौष्टिक
पराल सरदर २० रुपैयाँप्रतिकिलो पर्दछ भने यहाँ घाँस प्रतिकिलो ५ रुपैयाँमा मात्र विक्री गरिएको छ । पराल साह्रो हुने, सुक्का हुने साथै गाउँघर तथा जंगलमा पाइने घाँसको तुलनामा यसमा पौष्टिक तत्व बढी हुन्छ ।
अहिले पशुपालनको लागि आहारको राम्रो स्रोत मानिएको पराल घाँसको तुलनामा ३ गुनासम्म महंगो पर्ने, घाँसको तुलनामा पौष्टिक आहार कम हुने, परालबाट दुध धेरै नआउने भएका कारण पनि किसानहरुले परालको तुलनामा उन्नत जातको घाँस खरिद गर्न रुचाउने गरेका छन् ।
यस्ता घाँसले गाईवस्तुलाई दाना खुवाए बराबर काम गर्ने अनुभव छ सागर पशुपालन फर्मका सञ्चालक सागर पाठकको । पाठक भन्छन् – मैले केही दिन पानी पर्दा घाँस काट्न नपाएर पराल र चापट खुवाए जसले गर्दा दैनिक ४ सय लिटर दुधबाट घटेर २ सय ८० लिटरमा झर्यो । पानी विसाउन साथ उन्नत जातको यस्ता घाँस प्रशस्त खुवाउँना साथ पुन ४ सय लिटर नै पुग्यो ।
पाठकको अनुभवमा पराल घाँसको तुलनामा निक्कै महंगो पनि पर्छ र गाईभैसीले पराल खाँदा टुक्राटुक्री तथा धुलो पराल फाल्ने सम्भावना हुन्छ भने नेपियर जस्ता घाँसहरु खुवाउँदा गाईभैसीले सबै खाने गर्दछ ।
पराल निक्कै महंगो र प्रयाप्त पौष्टिक आहार नहुने भएका कारण किसानहरुको रोजाई उन्नत जातको घाँस हुने गरेको छ ।
१६ जनालाई रोजगारी
मानबहादुर थारु र गोपालप्रसाद दुलालको घाँस फर्मबाट ती दुई जनाले मात्र आम्दानी गरेका छैनन् थप १६ जनालाई प्रत्यक्ष रोजगारीको अवसर पनि सिर्जना गरेको छ ।
फर्ममा अहिले १६ जना कर्मचारीले नियमित काम पाईरहेका छन् भने घण्टे खेतालाको रुपमा यहाँ ५०÷६० जनासम्म गाउँले काम समेत पाउने गरेका छन् ।
जग्गा भाडामा
यति धेरै जग्गामा घाँस खेति गर्न जग्गाको कुरा पनि धेरैको मनमा उठ्न सक्छ । यी दुई जना किसानले सबै भाडाको जग्गामा खेती गरेका छन् । दुलाल भन्छन् – प्रतिगठ्ठा बार्षिक दुई देखि तीन हजार पैतिस सयसम्म भाडा तिरेर जग्गा सम्झौतामा लिएर घाँस लगाएका छौं ।
उनीहरुले थप ४९ विगाहामा जग्गा सम्झौता भईसकेको र उक्त क्षेत्रमा पनि घाँस लगाउने तयारी भईरहेको सुनाए ।
गाई पाल्दाको अनुभव
२०६३ सालदेखि व्यवसायिक रुपमा दुध उत्पादनका लागि १० जना मिलेर गाई र भैसी पाल्दा नोक्सान वेहोर्नु परेको नमिठो अनुभव संगालेका थारु र दुलालले गाई र भैसीबाट दुधमा कसरी घाटा भयो भनेर कमजोरी खोज्न थाले ।
गाईभैसी पालनको ४ बर्ष वित्दा नवित्दै सबै पार्टनरले छाडेपछि दुई जना मात्र मिलेर फर्म सम्हाले अनि उन्नत जाँतको घाँस नखुवाएकै कारण घाटा बेहोर्नु परेको निष्कर्ष निकालेर उन्नत जातको घाँस पनि लगाउन थाले ।
थारु भन्छन् – उन्नत जातको घाँस लगाएर घाँस र दुई बेच्न थालेको दुई बर्षमै ४ बर्षको घाटा समेत उपर भएपछि घाँस पालनतर्फ व्यवसायिक बन्ने निष्कर्षमा पुगियो ।
थारुका अनुसार ठूलो मात्रामा गाईभैसी र घाँस पालन दुवै गर्दा दुवै तर्फ सफलता पाउने सम्भावना कम हुने भएकोले घाँस पालनमा जोड दिए । उनी भन्छन् – धेरै मात्रामा गाई, भैसी, बाख्रा पाल्ने किसानहरुलाई घाँसको अभाव देखियो । त्यसैले व्यवसायिक रुपमा दुध तथा मासु उत्पादनका लागि पशुपालक किसानहरुका लागि पनि सफल गराउन हामी घाँस उत्पादनमा लाग्यौं ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
भ्रष्टाचार नियन्त्रणमा सार्थक प्रयास भएन : धनराज गुरुङ
गण्डकीको संसद बैठक २३ गते ३ बजे बस्ने, मुख्यमन्त्री अधिकारी विश्वासको मत लिँदै
मुख्यमन्त्री अधिकारीले २३ गते विश्वासको मत लिने, राप्रपा विपक्षमै
राप्रपाले साथ नदिने भएपछि अधिकारी सरकार संकटमा, अब के होला ?
लाटोकोसेरो संरक्षक राजु आचार्यलाई बेलायतमा अवार्ड
hero news full width
मुख्य समाचार
पाेखरामा कालो धुँवा फाल्ने गाडीका चालक कारवाहीमा
मजदुरलाई छैन मजदुर दिवस रौनक
वैशाख २०, २०८१गण्डकीमा संविधान भर्सेज सर्वोच्च
वैशाख २०, २०८१पोखराको अमरसिंहको बिजुली पसलमा आगलागी, १ करोडको क्षति
वैशाख २०, २०८१गण्डकी प्रदेशमा सत्ता राजनीति : प्रदेश सभा सदस्य ६०, बहुमत ३० ले पुग्ने !
वैशाख १९, २०८१नारायणगढ–बुटवल सडक ३३ किमी कालोपत्रे
वैशाख १९, २०८१