पोखरा । अफ्रिकन स्वाइन फिभर गण्डकीमा फेरि फैलिएको छ । अघिल्लो वर्ष केही महिना देखिएर नियन्त्रणमा आएको रोग फेरि फैलिन थालेको हो । कास्की, तनहुँ, लमजुङ, नवलपुर र गोरखा लगायत ठाउँमा रोग देखिन थालेको पशुपन्छी तथा मत्स्य विकास निर्देशनालयले जनाएको छ । प्रदेशमा हालसम्म झण्डै १७ हजार बंगुर स्वाइन फिभरकै कारण मरेका तथ्यांक छ । यसबाहेक पनि मरेको हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ । २०७९ साउन अन्तिमदेखि हालसम्म १६ हजार ५ सय ४५ बंगुर मरेका निर्देशनालयले जनाएको छ । त्यसमध्ये कास्कीमा मात्रै १५ हजार ३ सय ३८ वटा मरेका हुन् ।
केही फार्म बाहेक सबैतिर रोग फैलिएको निर्देशक प्रेरणा सेढाईंले जानकारी दिइन् । शरीरमा निलो धब्बा देखिने, छेर्ने, बान्ता गर्ने, झुम्मिएर एकै ठाउँमा बस्ने, तुहिने जस्ता समस्या देखिएपछि परीक्षण गर्दा पुनः फिभर पुष्टी भएको उनको भनाइ छ । रोग लागेका बंगुरजन्य वस्तुहरु र होटलबाट जम्मा गरिएका जुठो खानाका कारण रोग बढी फैलिएको उनले सुनाइन् । ‘रोगी सुँगुर, बंगुर, जंगली बँदेलसँगको सम्पर्कबाट रोग सरेका छन् । होटल र भोजभतेरबाट ल्याइएका जुठो खानाले पनि तीब्र भएको छ,’ उनले भनिन्, ‘गण्डकीमा निकै ठूलो क्षति भयो । क्षति हुने क्रम रोकिएको छैन ।’
फिभरका कारण किसानको ५० करोड भन्दा बढी क्षति भएको अनुमान गरिएको छ । ‘यो रकम बंगुरको मात्रै हो । कतिपय फार्म नै रित्तो भएका छन् । बाँकी रहेका पनि अहिले मर्ने क्रम सुरु भएको छ,’ सेढाईं अघि भन्छिन् । दोस्रो आउटब्रेकपछि कास्कीमा ५५, तनहुँमा ३०, लमजुङ १४, गोरखामा १३ वटा गरी १ सय १२ वटा बंगुर मरेका छन् । भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रका प्रमुख शम्भुराज पाण्डेले अहिले किसानका फार्मममा बंगुर नै नरहेको बताए । ‘यसपालि हेर्दा क्षति कम छ । रोग नभएर होइन, बंगुर नै नभएर हो,’ उनले भने, ‘रोग फैलिनुअघि कास्कीमा मात्रै ५० हजार हाराहारी बंगुर थिए । अहिले ५ हजार पनि छैनन् ।’ रोग नियन्त्रणको कुनै उपाय नभएको विज्ञहरु बताउँछन् । ‘खोप बाहेक यसको अरु उपचार छैन । रोग लागेपछि मर्ने नै हो,’ पाण्डेले भने, ‘अहिले किसानको मनोबल गिरेको छ । उनीहरूलाई पुनः स्थापना गराउन कम्मर कसेर लागेका छौं । तर नियन्त्रणमा नआउँदासम्म लगानी गर्न सकिएन ।’
वरिष्ठ पशु विकास अधिकृत बालकुमार श्रेष्ठले बंगुर मरेका किसानलाई पुनःस्थापनाका लागि प्रति पाठा ४ हजार दिने गरी कार्यक्रम बनाइएको बताए । खासगरी कास्की, तनहुँ, गोरखा, नवलपुर लगायत जिल्लामा बंगुर पालन बढी छ । ‘रोग लागेपछि बंगुर मर्ने दर शत प्रतिशत छ । भ्याक्सिनले पनि काम गरेन,’ उनी भन्छन्, ‘बिउ बाहेक सबै सिध्याउनुपर्ने अवस्था छ । अब त बिउ पनि नपाइने हो कि भन्ने डर भैसक्यो ।’ आजभोलि बंगुर पालन र उपभोग बढ्दो छ । स्वाइन फिभर राम्रोसँग पकाएर खाँदा मान्छेमा भने नसर्ने विज्ञहरुले बताएका छन् ।
कृषि तथा भूमि व्यवस्था मन्त्रालयका सचिव टेकप्रसाद प्रसाईंले रोगका कारण मरेका बंगुरको क्षतिपुर्ति दिएर किसानलाई पुनः व्यवसायमा फर्काउने प्रतिबद्धता जनाए । ‘किसानलाई बंगुरपालनमा फर्काउन हामी लागिरहेका छौं । बिउ पुँजी पनि राखिएको छ,’ उनले भने, ‘तर लगानी गर्ने उपयुक्त समय मिलेको छैन ।’ पशु प्राविधिक सुरेशकुमार श्रेष्ठले क्षति कम गर्न फार्मको नियमित अनुगमन गर्ने र किसानलाई सचेत बनाइएको बताए । बंगुरको संख्या घटाउन आग्रह गर्ने र डिस्पोजको उपाय सिकाइएको उनको भनाइ छ ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
पोखराका स्पामा बालिकालाई लगाइन्छ यौनजन्य कार्यमा, ६ जनाको उद्धार
बलात्कार मुद्दामा सन्दीप लामिछानेले पाए सफाइ
पोखरामा फोहोरबाट रोजगारी सिर्जनाका लागि कोरियाको ९८ लाख अमेरिकी डलर सहयोग
व्यास नगरपालिकामा मेयर चुनावको पुन मतगणना गर्न आदेश
पोखरामा बुद्ध जयन्तीको सप्ताहव्यापी कार्यक्रम
hero news full width
मुख्य समाचार
जिबी राईको राहदानी रद्द भएन
पोखराको प्राइम सहकारी पनि समस्याग्रस्त, डेढ अर्ब हिनामिना
जेठ १, २०८१सरकारको आगामी आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को नीति तथा कार्यक्रम (पूर्णपाठ)
जेठ १, २०८१राष्ट्रपतिबाट सरकारको नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत
जेठ १, २०८१लोकतान्त्रिक आन्दोलनका जिउँदा सहिद खगेन्द्र सर
जेठ १, २०८१वर्ष दिन नपुग्दै सरुवा भए गण्डकीका अर्थसचिव रिज्याल, पुरुषोत्तम शर्मा आउने
जेठ १, २०८१