आज २१० औं भानु जयन्ती । गण्डकी प्रदेशको तनहुँ जिल्ला रम्घामा १८७१ साल असार २९ गते जन्मिएका भानुभक्त आचार्य नेपालका आदिकवि हुन् । उनले नेपाली भाषाको अद्वितीय सेवा गरेकोले ‘आदिकवि’ भनिएको हो । त्यसबेला नेपाली भाषा बोल्ने चलन थिएन । पढेलेखेका ठूलावडाहरु संस्कृत भाषामा बाल्ने गर्दथे । संस्कृत भाषामा बोल्ने संभ्रान्तहरुले नेपाली भाषामा बोल्नेहरुलाई राम्रो मान्दैनथे । त्यस्तो बेलामा उनले नेपाली भाषामा लेख्ने गरे । उनले वाल्मीकी रामायणलाई नेपाली भाषामा अनुवाद गरे । नेपालीमा अनुवाद गरिएका श्लोकहरुलाई उनले आफ्नै शैलीमा गाए । जुन ज्यादै लोकप्रिय भयो । अरुले पनि त्यसैगरी गाउन थाले । उनको त्यो प्रयास सफल भयो । त्यो फेरि यस्तो अवस्थामा भयो, जुन अवस्थामा नेपालीहरुलाई एक सूत्रमा बाँध्न एउटा भाषा आवश्यकता थियो ।

गोरखाका राजा पृथ्वीनारायण शाहले बाइसेचौबीसे राज्यहरुलाई एक सूत्रमा बाँधेर एकीकृत नेपालको परिकल्पना गरी त्यसको अभियान सुरु गरे । पृथ्वीनारायण शाहले राजनीतिक रुपमा एकीकरण गरेका थिए भने भानुभक्तले नेपाली भाषाको माध्यमबाट एकीकरण गरे । त्यो उनको ठूलो योगदान मानिन्छ । त्यो योगदानको कदर गरेर उनलाई आदिकवि उपाधिबाट सम्मानित गर्ने गरिएको हो । साथै उनी नेपालका राष्ट्रिय विभूति पनि हुन् । उक्त योगदानको कदरसहित गण्डकी प्रदेश सरकारले उनको जन्म जयन्तीमा आज सार्वजनिक बिदा घोषणा गरेको छ । यस किसिमले हेर्दा जति पछि भयो, उति उनको महत्व बढ्दै गएको देखिन्छ । उनको नाममा नेपाली फिल्म पनि बनेको छ । देशविदेशमा पनि उनी उत्तिकै सम्मानित छन् । नेपाली भाषिक क्षेत्रमा उनको सालिक राखेर जन्म जयन्ती मान्ने गरिन्छ ।

उनले बधु शिक्षा लेखेका छन् । उनले काव्यात्मक किसिमले प्रकृतिको वर्णन पनि गरेका छन् भने व्यङ्ग्य गरेर तत्कालीन प्रशासकलाई आफ्नो कर्तव्यमा लाग्न अपील पनि गरेका छन् । उनले आफ्नो पालामा ती सबै गरे तापनि राष्ट्रियस्तरमा उनको नाम जति चर्चित हुनुपर्ने हो, हुन सकेको थिएन । मोतीराम भट्ट एक यस्तो व्यक्तिको जन्म भयो, जसले भानुभक्तका कृति संकलन गरे, भारतमा लगेर छापे । जसको कारण भानुभक्त चर्चित भए । आजको दिन उनको नाम लिनु पनि सान्दर्भिक हुन्छ ।