मानिस जन्मेपछि मर्नु पर्दछ, यो शाश्वत नियम हो । जन्मनु र मर्नु शाश्वत भएकाले दार्शनिकहरुले यसलाई सत्य भन्ने गरेका छन् । त्यही सत्यको आत्मबोध गरेर वाङ्मयी शताब्दी पुरुषको पहिचान बनाएका सत्यमोहन जोशीले २०७९ असोज ३० गते आइतबार जीवनको अन्तिम सत्यको अनुशरण गरे, महाप्रस्थान गरे । १०३ वर्षसम्म अर्थात् जीवनको अन्तिम घडीसम्म अथक परिश्रम गरेर सक्रिय रहेर सार्थक जीवन बाँचे । उनले नेपाल र नेपाली भाषा, साहित्य, संस्कृति, लोककला र नाटकको उन्नयनमा धेरै काम गरेर धेरै योगदान दिए । उनी गुणग्राही थिए, असल स्वभावका थिए । आँखामा राखे पनि नबिझाउने उनले आफ्नो पहिचान बनाएका थिए । उनी राणा शासन कालमा जन्मे, पञ्चायतमा खेले, राजाहरुको संगत गरे, गणतान्त्रिक व्यवस्थापनमा पनि काम गरे, तर कसैको सिकायत गरेनन् । आफ्नो काम निरन्तर गरिरहनुलाई नै उनले आफ्नो धर्म सम्झन्थे र काम गरिरहन्थे । काम गरेरै उनले सबैको मन जितेका थिए ।
उनले पहिलो पटक लोक संस्कृति भन्ने किताब लेखे । त्यो किताबले २०१३ सालमा पहिलो मदन पुरस्कार प्राप्त ग¥यो । त्यही किताबको आधारमा उनी २०१६ सालमा नेपालका पहिलो पुरातात्विक निर्देशक बने । मदन पुरस्कारको इतिहासमा उनी यस्तो व्यक्ति भए जसले ३ पटक मदन पुरस्कार प्राप्त गरे । उनी नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानको सह–प्राज्ञ भए, सदस्य सचिव भए । उनी नेपाल भाषा एकेडेमीका उपकुलपति पनि भएका थिए । उनले नेपाली भाषामा करिब ३ दर्जन र नेपाल भाषामा करिब ४ दर्जन पुस्तक लेखे । उनका कृतिहरु खोजमूलक हुन्थे र अनुसन्धानमा आधारित हुन्थे । पछिल्लो समय उनी आफैं इतिहास पुरुष भए र उनले जे भन्छन, त्यही नै इतिहास भए । उनलाई सुन्नु पनि ठूलो कुरा भयो । उनले पनि बोलाएको ठाउँमा गएर आफूमा भएको ज्ञान, सीप र सूचनाहरु विशुद्ध किसिमले व्याख्या गरी भन्ने गर्दथे र स्रोताहरुलाई सूसूचित गर्दथे । हाम्रो लागि उनी ज्ञानको भण्डार थिए ।
राष्ट्रका लागि उनले गरेको योगदानको कदर गरेर उनलाई दर्जनौं संघ, संस्थाहरु, प्रतिष्ठानदेखि विश्व विद्यालयहरुले समेत उनलाई मानार्थ पद दिएर सम्मान गरेका थिए । उनलाई न्हूज गुठीले उनको अनुहार अंकित २० ग्रामको चाँदीको सिक्का प्रकाशित गरेको थियो भने अर्को संस्थाले उनकै उचाइको ताम्रपत्र र नगद प्रदान गरेको थियो । साकारको निर्देशनमा राष्ट्र बैैंकले उनको नाम र मुहार अंकित १ सय, १ हजार र २५ सय रूपैयाँको चाँदीको सिक्का प्रकाशित गरेको थियो । व्यक्तिमात्र होइन, हुलाक विभागले उनको तस्बिर अंकित हुलाक टिकट पनि प्रकाशित गरेको थियो । उनको नाम र दर्शकबारे ३ वटा किताब प्रकाशित भएका छन् । उनको ठूलो इच्छा थियो, नेपाली साहित्यले नोबेल पुरस्कार प्राप्त गरोस् भन्ने । त्यस्तै उनले जीवनको उत्तराद्र्धमा बुद्ध धर्मको चक्रसंवरको पौभा चित्र तयार गरी संग्रहालयमा राख्न लक्ष्मी शाक्यको नेतृत्वको टोलीलाई आग्रह गरेका थिए । त्यसको लागि उनले ३ लाख नगद पनि प्रदान गरेका थिऐ । तर त्यो पौभा चित्र अन्तिम चरणमा पुगेको बेला उनको निधन भयो । उनको निधन राष्ट्रका लागि ठूलो क्षति हो । हामी उनको निधनमा गहिरो दुःख प्रकट गरी शोक सन्तप्त परिवारजनप्रति समवेदना प्रकट गर्दछौं र उहाँप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गरेर उहाँको सुखावती भूवनमा बास होस्, भन्ने कामना गर्दछौं ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
आन्दोलनलाई उत्तेजक नबनाऊ
नेपालको बिजुली भारतले किन्ने सम्झौता
अग्रज पत्रकार पोखरेलको निधन
प्रमको सम्बोधनः कामभन्दा आश्वासन धेरै
त्रिविमा राजनीतिक भागबण्डा अन्त्य गर्ने उद्घोष
hero news full width
मुख्य समाचार
वर्षाले हिलाम्मे पोखरा प्रवेशमार्ग
असुरक्षित टहरामा बस्न वाध्य सुरक्षाकर्मी
चैत्र १५, २०८०गण्डकी सरकारले २०८१ मा ३ दिन बिदा दिने
चैत्र १५, २०८०किरिया बसेका दाजुभाइ परीक्षामा
चैत्र १५, २०८०सुरु भयो एसइई, ५ लाख ४ हजार ४ सय १४ विद्यार्थी सामेल
चैत्र १५, २०८०बजेट अभावमा नगर अस्पतालको काम रोकियो
चैत्र १५, २०८०