भारतका रक्षामन्त्री राजनाथ सिंहले बुधबार उत्तराखण्डको देहरादूनमा आयोजित एक कार्यक्रममा नेपालसँगको सम्बन्धलाई लिएर गरिएको भाषणप्रति नेपालीहरुको ध्यान आकर्षित भएको छ । उनले नेपालसँगको भारतको सम्बन्धलाई ‘रोटीबेटी’ को सम्बन्ध रहेको भन्दै त्यसलाई कुनै पनि हालतमा टुट्न र बिग्रन नदिने भनेका छन् । अर्काेतर्फ उनले भारतले दुनियाँको कुनै पनि देशको १ इञ्च पनि जमिन कहिल्यै कब्जा नगरेको दाबी गरेका छन् । नेपाल स्वतन्त्र र असंलग्न परराष्ट्र नीति अपनाएको देश हो । यसको सबै देशहरुसँग राम्रो सम्बन्ध छ । यसको भारतसँग जस्तो सम्बन्ध छ, छिमेकी चीनसँग पनि त्यस्तै सम्बन्ध छ । त्यसकारण भारतले चीनले नेपाल र भारतको सम्बन्ध बिगार्ला कि भनी शंका गर्नु आवश्यक छैन । आफ्नो छिमेकीसँग कहिले कस्तो व्यवहार गर्ने, त्यो नेपाललाई राम्ररी थाहा छ ।
अर्काे कुरा, जहाँसम्म भारतका मन्त्री सिंहले भारतले कुनै पनि देशको १ इञ्च जमिन कहिल्यै कब्जा गरेको छैन भनी भनेको कुरा छ, त्यसमा नेपालको आफ्नै भनाइ छ । भारतले अरुको जमिन के कसो गरेको छ, त्यो हाम्रो सरोकारको कुरा होइन । तर जहाँसम्म नेपालको जमिनको कुरा छ, नेपालको केही जमिन भारतले कब्जा गरेको छ । महाकाली, लिपुलेक र लिम्पियाधुरा जुन अहिले भारतको सुरक्षा बल बसिरहेका छन्, त्यो नेपालको भूभाग हो । नेपालको संसदले संविधान नै संशोधन गरी नेपालको नक्सामा महाकाली, लिपुलेक, लिम्पियाधुरा आफ्नो नक्सामा समेटेको छ । त्यसबारे नेपालले भारतसँग वार्ता गर्न पटक–पटक आमन्त्रण गरेको छ तर भारत वार्ताको टेबुलमा बस्न तयार छैन । एकातिरको स्थिति यस्तो भने अर्काेतिर भारतका रक्षामन्त्रीले नेपाली सीमा नजिक आएर प्रवासी नेपालीहरुको बाहुल्य भएको ठाउँमा त्यस्तो अभिव्यक्ति दिनु आपत्तिजनक कुरा हो । मिचाहापनको एक नमुना हो ।
नेपाल र भारतको सम्बन्धलाई औपचारिक कार्यक्रममा र सरकारीस्तरका नेताहरुले राम्रो र सुमधुर भन्ने गरिए तापनि यो सम्बन्ध सुमधुर छैन । सुमधुर सम्बन्ध भएको भए भारतले एकतर्फी किसिमले नाकाबन्दी गर्ने नै थिएन । नेपालीहरुले पटक–पटक नाकाबन्दीको भार सहनु परेको घामजस्तै प्रष्ट छ । हामी भारतीय मित्रलाई सोध्न चाहान्छौं–नाकाबन्दी कस्तो देशको विरोधमा गरिन्छ ?
मुखले राम्रो भनेरमात्र हुँदैन, व्यवहार राम्रो हुनुपर्दछ । भारतले सीमामा एकतर्फी बाँध आदि बनाएर सिमानाको नेपाली भूभाग वर्षामा जलमग्न हुने गरेको छ । जसको कारण खेतीपाती नोक्सान हुने गरेको छ । सर्वसाधारण नेपालीहरु दुई देशका दुई देशको सन्धि सम्झौता पुनरावलोकन गरी प्रतिवेदन तैयारी गर्न सरकारहरुले २ देशको सन्धि पुनरावलोकन गरी प्रतिवेदन तयार गर्न आफ्ना प्रवुद्ध व्यक्तिहरु राखेर बनाएको संयुक्त समितिले तयार गरेको प्रतिवेदन भारत सरकारले यत्तिञ्जेल नबुझेकोमा पनि आश्चार्य मान्ने गरेका छन् । हामी यस अवसरमा दुवै सरकारले महाकाली, लिपुलेक र लिम्पियाधुराको विवाद छिटो समाधान गर्न जोड दिन्छौं । त्यो र त्यस्तै अन्य विवाद छिटोभन्दा छिटो सौहार्दपूर्णक समाधान गरिएमा त्यो असल मित्रताको प्रतीक हुनेछ ।