भगवान् बुद्धको जन्मस्थल पवित्र लुम्बिनीको आकर्षक किसिमले विकास भइरहेको छ । लुम्बिनीमा विभिन्न बौद्ध देशहरु र बौद्ध संघसंस्थाले आ–आफ्नै देशको कला कौशलले सिँगारेर आफ्नै ढाँचामा चैत्य, विहार, गुम्बा आदि सम्पदाहरु निर्माण गरेका छन् । जसले गर्दा लुम्बिनी वास्तवमा नै दर्शनीय भएको छ । लुम्बिनी अन्तर्राष्ट्रिय सद्भावको प्रतीक भएको छ । यसको लोकप्रियता बढेको छ, ख्याति बढेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा बौद्ध धर्मावलम्बीहरुले एकपटक पवित्र लुम्बिनीमा दर्शन गर्न आउनुपर्ने भावनाको विकास भइरहेको छ । तर यसको जति ख्याति बढेको छ, महत्व बढेको छ, उति यसको डाह, इष्र्या गर्नेहरु पनि बढेको बौद्धमार्गीहरुको गुनासो छ । त्यसरी डाह, इष्र्या गर्नेहरुले यसको पवित्रतामा आँच पुर्‍याएर यसलाई बिगार्ने प्रयास गरिरहेको बौद्ध धर्मावलम्बीहरुले बताउने गरेका छन् । हाल लुम्बिनीमा माघ २१ देखि २९ गतेसम्म हिन्दुस्थानका हिन्दु गुरु मोरारी बाबुबाट श्री राम कथा प्रवचनलाई त्यही किसिमले लिने गरिएको छ र त्यसको बौद्ध संघ संस्थाहरुले विरोध गर्दै छन् ।

लुम्बिनी बौद्धहरुको पवित्र तीर्थस्थल हो । यहाँ आएर अन्य धर्मको प्रचारप्रसार गर्नु, अनुष्ठान गर्नु उचित होइन । त्यो हस्तक्षेप हो, अतिक्रमण हो । त्यसलाई बौद्धहरुको धेरै सञ्जाल भएको धर्मोदय सभाले विरोध जनाएको छ । मोरारी बाबुको त्यस कार्यले बौद्धहरुको आस्थामा आघात पर्ने र धार्मिक सहिष्णुता खलबलिने कुरा जनाइएको छ । त्यस्तै पोखराको धर्मोदय सभा कास्की, धर्मशिला बुद्ध विहारलगायत १७ वटा संघ संस्थाहरुले विरोध गरेका छन् । तिनीहरुले त्यो कार्यक्रम तुरुन्त रोक्न संबद्ध सबै पक्षलाई आग्रह गरेका छन् ।

लुम्बिनीमा आएर हिन्दु स्थानका पण्डितहरुले धार्मिक अनुष्ठान गर्न खोजेको यो पहिलो पटक होइन । २०५६ सालमा पनि तिनीहरुले करुणामा आधारित हिन्दु बौद्ध अवधारणा शीर्षक दिएर अन्तर्राष्ट्रिय गोष्ठी गर्न लागेका थिए । बौद्धहरुको चर्को विरोधका कारण तत्कालीन प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईले त्यो गोष्ठी लुम्बिनी क्षेत्रभित्र नगर्न रोक लगाएका थिए । तिनीहरुले किन पटक–पटक त्यसो गरिरहेका छन्, त्यो बुझ्न नसकिने कुरा भएको छ । तिनीहरुले कहिले कपिलवस्तु भारतमा पर्दछ भनेर प्रचार गरे भने कहिले बुद्ध भारतमा जन्मेका हुन् भनेर दाबी गरे । तर ती सबै झुठ ठहरिए । अहिले लुम्बिनी भित्रबाट आफ्नो प्रचार गर्न खोज्दै छन्, त्यो कदापि उचित होइन । तिनीहरुको त्यस कार्यले धार्मिक सहिष्णुता नष्ट गर्न सक्छ र आपसमा वैमनस्यता बढाउन सक्छ । धर्म जस्तो संवेदनशील विषयमा बराबर त्यस्तो गर्नु कदापि उचित होइन । त्यसलाई पहिले पहिले जस्तै गरेर सरकारले तुरुन्त रोक्नु पर्दछ ।