१. पोखरा महानगरपालिकाको वडा नं. ९ र ११ लाई जोड्ने महेन्द्रपुलबाट देखिने सेती नदीको गल्छी पर्यटकहरुको आकर्षण स्थल बन्दै आएको छ । बाहिरबाट आउने र आन्तरिक पर्यटक मात्र होइन त्यही बाटो भएर हिड्नेहरु पनि दिनहुँ सेतीको गहिराई हेरेर आनन्द लिने गर्छन् । हिमालबाट आएको दुध जस्तै देखिने पानी भएको सेतीनदी साँघुरो ठाउँबाट बगेको देख्दा जो कसैको पनि मन लोभिन्छ ।

२. हालको पक्की पुल तत्कालीन पोखरा नगरपालिकाले २०४६ सालमा बनाएको हो । पोखरामा सेती सिंचाई आयोजनाको नहर बनाउन आएको चिनिया ठेकेदार कम्पनीले त्यो पुल बनाएको थियो । त्यस अघि फलामे पुल थियो । राजा महेन्द्रको पालामा २०१८ सालमा बनेको उक्त पुल साना गाडी गुड्दा धेरै हल्लन थालेपछि पक्की पुल बनेको हो । २०१८ सालको फलामे पुल अघि झण्डै ५० मिटर तल काठको पुल थियो ।

३. मुस्ताङ, म्याग्दी, बालगुङ, पर्वत देखि पोखरा भएर काठमाडौं जाने मुख्य मार्गमा रहेको सो पुल कोठे साँघु भनेर चिनिन्थ्यो । त्यस ताका कोठे साँघु मुख्य नाका कै रुपमा थियो । सेती नदीमा त्यस वाहेक नजिक अरु कुनै पुल थिएन । कोठे साँघुकै कारण वारी साँघुमुख र पारीपट्टी रानीपौवा बजार बनेको थियो । कवि शिरोमणि लेखनथ पौडेलको पूर्व स्मृति कवितामा–‘कोठे साँघु बजारको झिलीमिली मीठा उखु सुन्तला’ भन्ने पद्याशंले पनि त्यतिखेरको बजारको अनुमान गर्न सकिन्छ ।

४. पुराना वस्तुहरुको संरक्षणको कुरा चल्दा कोठे साँघु पनि पोखराको ऐतिहासिक महत्वको स्थान भएकोले यसलाई पनि संरक्षण गर्नुपर्ने आवाज उठ्यो । सीसाको पुल हाल्दा सेती गहिराई हेर्न पर्यटकहरु आउन सक्छन् भन्ने कुराले ग्लास व्रिज राख्ने सुझाव आयो । प्रदेश सरकारले योजना पनि बनायो । तर प्राविधिक नभएको वाहाना बनाएर योजना रोकियो । स्यानीयले भने ग्लास व्रिजका लागि पहल छाडेका छैनन् ।

५. साँघुमुखको संरक्षणको लागि वातावरण मैत्री उपभोक्ता समिति पनि गठन भएको छ । समितिले उक्त स्थानलाई सरसफाई गर्दै आएको छ । साथै सो स्थानमा पार्क निर्माण गरी पुलका विरुवा रोप्ने कार्य पनि अघि बढाएको छ । पहिले माथि महेन्द्रपुलबाट तल हेर्दा उक्त स्थानमा फोहोर थुप्रिएको देखिन्थ्यो । अहिले सरसफाई भएको छ । पार्क बन्दा अझ सौन्दर्य बढ्नेछ । ग्लास व्रिज बन्ने वातावरण पनि सिर्जना हुनेछ ।