गण्डकीको पहिलो प्रयास

सम्पादक
असार २५, २०७८

नेपाल राष्ट्र बैंकले जारी गर्ने मौद्रिक नीति प्रदेश अनुकूल हुने गरी ल्याउन गण्डकी प्रदेश सरकारले सुझाव पठाएको छ । निजी क्षेत्रका तर्फबाट सुझाव दिने गरिएको भए पनि प्रदेशबाट भएको यो पहिलो प्रयास हो । समष्टिगत आर्थिक स्थायित्व कायम राख्दै आर्थिक क्रियाकलाप बिस्तारमा सहयोग पु¥याउन देशको केन्द्रीय बैंकले तर्जुमा गर्ने नीति नै मौद्रिक नीति हो । मौद्रिक नीतिले राष्ट्रिय आर्थिक नीतिले लिएको लक्ष्य प्राप्तिका लागि सहयोगी भूमिका निर्वाह गर्न मुद्रा प्रदाय, कर्जा र ब्याजदरको व्यवस्थापन तथा रोजगारी सिर्जनामा सहयोग पु¥याउने उद्देश्य राखेको हुन्छ । मौद्रिक नीति कुनै पनि मुलुकको केन्द्रीय बैंकले जारी गर्ने हुँदा नेपालमा पनि नेपाल राष्ट्र बैंकले आर्थिक वर्ष २०५९/६० देखि यो जारी गर्दै आएको छ । सरकारले ल्याउने बजेटको प्राथमिकता, नीति तथा कार्यक्रमलाई समेत दृष्टिगत गरी मौद्रिक नीतिको कार्यदिशा तय गर्ने गरिन्छ । रोजगारी, उपभोग, बचत, लगानी जस्ता बृहत आर्थिक परिसूचकलाई सकारात्मक दिशामा लैजानका लागि मौद्रिक नीतिले महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दछ ।
नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन २०५८ ले देशको मौद्रिक नीति नेपाल राष्ट्र बैंकले जारी गर्ने व्यवस्था गरेको छ । मुलुकमा राज्य पुनःसंरचना हुनुभन्दा पहिलाको एकात्मक शासन प्रणालीमा जस्तो र जसरी मौद्रिक नीति सार्वजनिक गर्ने गरिन्थ्यो, ठीक त्यही ढंगबाट अहिले पनि राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीति जारी गर्ने गरेको छ । संविधानले जनतालाई नजिकबाट गुणस्तरीय र प्रभावकारी सेवा प्रवाह गर्न, उपलब्ध स्रोत साधनको अधिकतम परिचालनलाई सुनिश्चित गर्न र सुशासन कायम गर्नका लागि तीन तहको सरकार स्थापना गरेको छ । मुलुकमा हाल ७ प्रदेशमा निर्वाचित जनप्रतिनिधिले सरकार सञ्चालन गरेको अवस्था छ । संविधानतः प्रदेश र स्थानीय तहका निश्चित जिम्मेवारी निर्धारण भएका छन् । तोकिएको जिम्मेवारी पूरा गर्न सबै प्रदेश सरकारहरु क्रियाशील रहँदै आएको अवस्था छ । प्रदेशहरुले आफ्नो प्रदेशको समृद्धि हासिल गर्न आवश्यक नीति, योजना तथा कार्यक्रमहरु तर्जुमा गरी कार्यान्वयन गर्दै आएका छन् ।
प्रदेशगतरुपमा सम्भावना, आवश्यकता र प्राथमिकताहरु फरक फरक हुन सक्छन् । साथै हरेक प्रदेशका उपलब्ध स्रोत साधन, जनशक्ति, उत्पादनका क्षेत्र, व्यावसायिक दक्षता, तुलनात्मक लाभका क्षेत्र, बजारसँगको पहुँच, हावापानी, धर्म संस्कृति र मूल्य मान्यताले आर्थिक गतिविधिहरु प्रभावित हुने गर्दछ । भौगोलिक, वातावरणीय र सांस्कृतिक रुपमा निकै विविधता भएको नेपालमा प्रदेशहरुको अवस्था पनि फरक फरक छ । प्रदेशहरुले आर्थिक सम्भावनाका दृष्टिबाट पनि अलग अलग विशिष्टता बोकेका छन् । देश संघीयतामा गएपछि आएका विगतका वर्षमा राष्ट्र बैंकले जारी गर्ने मौद्रिक नीतिले प्रदेशगत विशेषता, आवश्यकता र सम्भावनालाई ध्यान दिन सकेको छैन ।
मौद्रिक नीतिको प्रभावकारिता बढाउन, प्रदेश सरकारको आर्थिक विकासको अभियानमा सहयोग गर्न र आर्थिक समृद्धि हासिल गर्नका लागि मौद्रिक नीति तर्जुमाको विद्यमान प्रचलनलाई सुधार गरी प्रदेशको आवश्यकता, सम्भावना र प्राथमिकतासँग मेल खाने गरी नीति तर्जुमा गर्नु अपरिहार्य छ । मुलुकको पुनर्संरचना भई प्रदेश सरकार क्रियाशील रहेको अवस्थामा प्रदेशले तय गरेका समृद्धिका लक्ष्य हासिल गर्नका लागि पनि प्रदेशको आवश्यकता, सम्भावना र प्राथमिकतालाई सम्बोधन गर्न सक्ने गरी मौद्रिक नीति ल्याउनु राष्ट्र बैंकको दायित्व हो । प्रदेशको बजेट तथा कार्यक्रम र योजनाहरु कार्यान्वयनमा सहयोगी हुने गरी मौद्रिक नीति आउनसकेमा प्रदेश समृद्धिको लक्ष्य हासिल गर्न सहज हुनेछ । त्यसैले गण्डकीका सुझावलाई ध्यान दिँदै प्रदेशको प्राथमिकतालाई सम्बोधन गर्ने गरी राष्ट्र बैंकले आगामी मौद्रिक नीति ल्याउन जरुरी छ ।

Related News

सम्बन्धित समाचार

  • आन्दोलनलाई उत्तेजक नबनाऊ

    सम्पादक पौष २३, २०८०
    काठमाडौंको बालकुमारीमा भएको आन्दोलनका क्रममा अछामका वीरेन्द्र शाह र दैलेखका सुजन रावतको प्रहरीको गोली लागेर ज्यान गयो । घटनाको समाचार…
  • नेपालको बिजुली भारतले किन्ने सम्झौता

    सम्पादक पौष २२, २०८०
    नेपाल–भारत संयुक्त आयोगको सातौं बैठक काठमाडौंमा सम्पन्न भयो । बैठकमा नेपालको तर्फबाट प्रतिनिधि मण्डलको नेतृत्व परराष्ट्रमन्त्री एनपी साउद र भारतीय…
  • अग्रज पत्रकार पोखरेलको निधन

    सम्पादक पौष २०, २०८०
    पुराना पुस्ताका अग्रज पत्रकार गोकुलप्रसाद पोखरेलको सोमबार काठमाडौंको त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पतालमा उपचारका क्रममा निधन भयो । उनी लामो समयदेखि…
  • प्रमको सम्बोधनः कामभन्दा आश्वासन धेरै

    सम्पादक पौष १२, २०८०
    प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले आफूले सरकारको नेतृत्व सम्हालेको एक वर्ष पूरा भएको अवसरमा मंगलबार राष्ट्रका नाममा सम्बोधन गरेर सरकारको काम कुराको…
  • त्रिविमा राजनीतिक भागबण्डा अन्त्य गर्ने उद्घोष

    सम्पादक पौष ४, २०८०
    विश्वविद्यालयले प्रत्येक वर्ष दीक्षान्त समारोहको आयोजना गरेर आफ्ना विद्यार्थीहरूलाई दीक्षित गर्ने गर्दछ । त्यस्तै समारोह त्रिभुवन विश्वविद्यालयले पनि गर्दै आएको…

hero news full width