अहिले हामी लैंगिक हिंसाविरुद्धको १६ दिने अभियानअन्तर्गत विभिन्न कार्यक्रम गरी अभियान मनाउँदै छौं । प्रत्येक वर्ष नोभेम्बर २५ देखि डिसेम्बर १० सम्म यो अभियानमा विविध कार्यक्रम जारी रहन्छन् । १० डिसेम्बरका दिन विश्वव्यापी मानव अधिकार दिवसका दिन यसको समापन हुन्छ । यस वर्ष अभियानको नारा ‘धरैबाट सुरु ग¥यौं, महिला हिंसा अन्त गरौं’ भन्ने राखिएको छ । महिला हिंसा जताजतै हुन्छ भनी महिला अधिकारकर्मीहरुले बताउने गर्दछन् । वास्तवमा भन्ने हो भने महिला हिंसा धेरैबाट सुरु हुन्छ । त्यस हिसाबले यस वर्षको नारा ‘धेरैबाट सुरु ग¥यौं, महिला हिंसा अन्त गरौं’ भनी जुन भनिएको छ, त्यो उपयुक्त र व्यावहारिकतामा आधारित छ । यो १६ दिने अभियान नेपालमा पहिले महिला अधिकारकर्मीहरु र उनीहरुको संघ संस्थाले मात्र आयोजना गर्दथे भने २०७५ सालदेखि सरकारले राष्ट्रिय स्तरमा नै मनाउने गरेकोे छ । यसको महत्व बढ्दै गएको छ ।
महिला हिंसाको अन्त्य गर्न तथा महिला हक अधिकारको सुनिश्चितता गर्न विभिन्न कदम चालिएका छन् । संयुक्त राष्ट्र संघले नारी दिवस घोषणा गरेको छ । वर्षको १ पटक नारी दिवस मनाएर मात्र नारीको समस्यामा समुचित ध्यान आकर्षित गर्न नसकेकोले राष्ट्र संघले सन् १९७५ लाई नारी वर्ष घोषणा गरेको थियो । त्यसपछि नारी दशक पनि घोषणा गरियो । त्यस दशकमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका महिला सम्मेलनहरु भए । महिलाको हक अधिकारका लागि देशका विद्यमान ऐन, कानुन संशोधनका लागि सिफारिस गरिए । दबाबको रुपमा गरिएका ती सिफारिसले धेरै काम गरेको महिला अधिकारकर्मीहरु बताउँछन् । नेपालमा पनि धेरै ऐन कानुनको परिवर्तन गरिए । राजनीतिक क्षेत्रमा ३३ प्रतिशत महिला हुनु पर्ने व्यवस्थाले यस क्षेत्रमा निश्चय नै ठूलो काम गरेको मान्नु पर्दछ । त्यस्तै अन्य राजनीतिक पदहरुमा पनि महिलाको अनिवार्यता गरिएका छन् ।
हाम्रो पितृप्रधान समाजले निर्माण गरेका धर्म, संस्कृति र संस्कारका कतिपय अवसरहरुमा महिलालाई निषेध गरिएको छ । धर्म, संस्कार र संस्कृतिका दस्ताबेजहरुमा पुरुषको अनिवार्यता उल्लेख गरिएबाट महिला र पुरुषको विभेद त्यसै बेलादेखि रहि आएको छ । त्यसका लागि धेरै महिलाहरुले आन्दोलन गरेका थिए । महिला अधिकारका लागि योग मायाले आफ्ना अनुयायीहरुका साथ नदीमा हेलिएर जीवन उत्सर्ग गरेका थिए । महिला अधिकारका कुरा गर्दा हामीले ती वीरांगनाहरुलाई सम्झनु पर्दछ । त्यस्तै मंगला सिंह लगायतका नेतृहरुले नेपाल महिला संघ भन्ने संस्था खोलेर महिला हक अधिकारको लागि लामो संघर्ष गरेका थिए । त्यो चरणबाट अहिलेसम्म आउँदा महिलाहरुको अधिकारमा धेरै परिवर्तन भएको छ । हिजो विद्यालय गएर पढ्न नपाउने महिलाहरु अहिले राष्ट्रपति भएकी छन् । त्यो निश्चय नै गौरवको कुरा हो तर त्यत्ति भयो भन्दैमा सन्तोष मान्नु हँुदैन । अझै पनि थिचोमिचोमा पिल्सिएका महिलाहरु अनगिन्ति छन् । तिनीहरुको स्थितिमा सुधार ल्याउनु आवश्यक छ । त्यसको लागि धेरैबाट महिला हिंसा अन्त गर्नु आवश्यक छ । त्यसको लागि महिलाहरु निडर र निर्भीक भएर आफ्नो पीडा वेदना बाहिर ल्याउनु पर्दछ भने पुरुषहरुले पनि परंपरागत रुपको आपैmं ठूलो भन्ने भावना परित्याग गरी समयअनुसार सकारात्मक एवं समानताको सोचको विकास गर्नु आवश्यक छ ।