स्वदेशी शिक्षालाई प्रोत्साहन गर्न एडुफेयर भन्ने ब्यानरले धेरैको मनलाई आकर्षित गरेको छ । त्यसरी आकर्षित हुनेहरु काठमाडौं भृकुटीमण्डपमा सञ्चालित शैक्षिक मेला हेर्न जाने गरेका छन् । मेला राष्ट्रिय परीक्षा बोर्ड, कान्तिपुर पब्लिकेसन तथा उच्च शिक्षालय तथा माध्यमिक विद्यालय संघ, नेपाल (हिसान) को संयुक्त आयोजनमा सञ्चालन भएको हो । शिक्षासँग गहिरो रुचि राख्ने दर्शकहरु स्वदेशी शिक्षालाई प्रोत्साहन गर्न भनेर जुन लेखिएको छ, त्यसबाट बढी प्रभावित भएका छन् । तिनीहरु स्वदेशी शिक्षा भनेको केही र कहिलेदेखि त्यसलाई पहिचान गरियो भनेर त्यस विषयलाई खोजी खोजी हेर्ने गरेका छन् । तर त्यसरी खोज्नेहरु आफैं हैरान भएका छन् । किनभने तिनीहरुले भेलामा स्वदेशी शिक्षा भनेर कुनै छुट्टै कुरा केही फेला पार्न सकेनन् ।

स्वदेशी शिक्षाले निश्चय नै मन छोएको छ । प्राचीनकालमा हाम्रो देश निश्चय नै शिक्षा दीक्षाले सम्पन्न थियो । प्राचीन धर्मग्रन्थहरुले त्यो कुरा प्रमाणित गरी देखाइसकेका छन् । तर आज ती ग्रन्थहरुको खोजी भएकौ छैन । अर्थात् ती ग्रन्थहरु कतै भए पनि त्यसलाई वास्ता गरिएको छैन । हामी जन्मन्छौं हाम्रो देशमा । जन्मेपछि हाम्रै संस्कार, संस्कृति र सभ्यतामा हामी हुर्कन्छौं । बाल्यकालदेखि किशोरावस्थासम्म हाम्रो दिल र दिमागले त्यही संस्कार संस्कृति र सभ्यताको बीजारोपण गरिएको हुन्छ । तर त्यसपछि जान हामी बढ्दै जान्छौं, उति हामी विदेशी हावा, विदेशी शिक्षा दीक्षा, संस्कार, संस्कृति र सभ्यताबाट प्रभावित हुँदै जान्छ । वर्णशंकर हुन्छौं । यस्तो अवस्थाबाट पालित पोषित भई हुर्केका हामी जटिलताबाट ग्रसित हुन्छौं अन्योल हुन्छौं । धार्मिक ग्रन्थ पढेर हामी धार्मिक बन्न सक्दैनौं । विज्ञान विषय पढेर वैज्ञानिक दृष्टिकोण राख्न सक्दैनौं । अर्थशास्त्र पढेर पनि अर्थाेपार्जन गर्न सक्दैनौं । र राजनीति पढेर पनि राजनीतिमा सफल हुन सक्दैनौं । यो हाम्रो पुस्ताले भागेको तीतो अनुभव हो ।

बाह्य हावाले हामीलाई यत्ति धेरै प्रभाव परिसकेको छ कि हामीले हाम्रो विरासत भुलिरहेका छौं । हामीले हाम्रो इतिहास पढ्न चाहँदैनौं तर अर्काको इतिहास अत्यन्त रुचिका साथ पढ्ने, सुन्ने र हेर्ने गर्दछौं । यो अहिलेको हाम्रो वास्तविकता हो । यस्तो स्थितिबाट रुमालिएका हामीले भृकुटी मण्डपमा सञ्चालित त्यो भेलाले विद्यार्थी र अभिभावकलाई स्वदेशकै शिक्षण संस्थामा पढ्न–पढाउन प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले आयोजना गरिएको हो । तापनि त्यसलाई स्वदेशी शिक्षालाई प्रोत्साहन गर्न भनेर ब्यानर राखियो । मेलाको उद्देश्य स्वदेशी नेपाली विद्यार्थीलाई नेपालमै बसेर शिक्षा लिन प्रोत्साहन गर्ने राखिएकोमा स्वेदशी शिक्षालाई प्रोत्साहन गर्ने भनेर प्रचार गरियो । त्यो अन्तर पनि सरस्वतीका बरद् पुत्रहरुले ख्याल गरेको देखिएन । यी सबै कुराले हामी चिन्तन मनन र सोचाइ विचारको कुन तहमा छौं भन्ने प्रष्ट गर्दछ । यी सबै कुराहरुले हामीलाई फेदैदेखि सोच्नुपर्ने महसुस गराउँछ ।