भक्तलाई सुविधा : पोखरा विन्ध्यवासिनी मन्दिर परिसरमा निर्माण गरिएको लिफ्ट। उक्त निर्माणपछि विशेषगरी शारीरिक अपाङ्ग, असक्तलाई मन्दिरसम्म पुगेर दर्शन गर्नका लागि सहज हुने भएको छ। तस्वीरः ऋषिराम बराल /आदर्श समाज

पोखरा, २२ फागुन । जुन वेला मन्दिरमा पूजा गर्न सुरु भयो, त्यतिवेला पोखराको जनसंख्या हजारको संख्यामा थियो । मन्दिरमा पूजाआजा र दर्शन गर्न पुग्नेको संख्या पनि न्यून हुन्थ्यो । जनसंख्या वृद्धिसँगै पछिल्ला बर्षमा मन्दिरमा पूजाआजा र दर्शन गनेर्को संख्या दैनिक दुई हजार छ ।

पोखराको महत्वपूर्ण धार्मिक स्थलको रुपमा प्रसिद्ध विन्ध्यवासिनी मन्दिरलाई मानिन्छ । मन्दिरमा पूजाआजा र दर्शन गर्न आउने स्वदेशी तथा विदेशी भक्तजनहरुको संख्या दिनप्रतिदिन वढ्दो छ । अशक्त, वृद्धवृद्धा र अपाङ्गले मन्दिरमा दर्शन गर्न सहजै सक्ने अवस्था भने थिएन । मन्दिरसम्म पुग्न २५ फिट उचाई रहेतापनि अपाङ्ग र वृद्धवृद्धालाई भने असहज वनेको थियो ।

विन्ध्यवासिनी मन्दिरमा पूजाआजा गर्न थालिएको पनि दुई सय ४० बर्ष पुगेको छ । सिद्धिनरसिंह मल्लका पालादेखि नै मन्दिरमा पूजाआजा गर्न थालिएको स्थानीय बुढापाकाको भनाई छ । पछिल्लो समय भारत, नेपाल तथा अन्य देशका वृद्धवृद्धा, अशक्त र अपाङ्गले मन्दिरमा पूजाआजा र दर्शन गर्न चाहना राख्ने गर्छन । तर, मन्दिरमा पुग्न शारिरिक रुपमा नसक्ने अवस्था रहेका गुनासा थिए ।

तिनै गुनासालाई सम्वोधन गर्ने सोचका साथ बिन्ध्यवासिनी धार्मिक क्षेत्र विकास समितिका अध्यक्ष तथा उद्योगी गणेशवहादुर श्रेष्ठले लिफ्ट निर्माण गर्ने सोच वनाए र घोषणा समेत गरे । त्यही सोंच अनुरुप एक करोड रुपैयाँको लागतमा विद्युतीय लिफ्ट निर्माण गरियो । लिफ्ट निर्माणसँगै अव अपाङ्ग, वृद्धवृद्धा र अशक्त समेतले अब सहजै मन्दिर पूजाआजा र दर्शन गर्न सक्ने भएका छन् ।

दैनिक पूजाआजा र दर्शन गर्न आउने दुई हजार मध्य एक सयको संख्याको हाराहारीमा अशक्त रहेको मन्दिर समितिका पदाधिकारीको अनुमान छ । विन्ध्यवासिनी धार्मिक क्षेत्र विकास समितिका सचिव तीर्थ श्रेष्ठले भने, ‘दर्शन गर्ने चाहना छ तर, मन्दिरसम्म पुग्न नसक्दा उनीहरु मन्दिरको तल्लो भागमा नै बसेर फर्कने गरेको थुप्रै दृष्य देख्नु पर्ने अवस्था थियो । न त उनीहरुलाई कसैले बोकेर नै मन्दिरसम्म लैजान्थे । ’

हुण्डाई मोटर कम्पनी, कोरिया र लक्ष्मी गु्रपको सहकार्यमा लिफ्ट निर्माण गरिएको हो । विन्ध्यवासिनी धार्मिक क्षेत्र विकास समितिका अध्यक्ष गणेशवहादुर श्रेष्ठले भारतदेखि विन्ध्यवासिनी मन्दिर दर्शन गर्न आउने धार्मिक पर्यटकमध्ये हिडडुल गर्नसक्ने मन्दिरसम्म पुग्ने तर ठूलो शरिर र वृद्धवृद्धा मन्दिरसम्म पुग्न नसक्दा आफ्नै समूहका साथिहरुलाई कुरेर मन्दिर तल वसेका कैयौ दृष्यहरु देख्नु परेकाले लिफ्टको अबधारण ल्याइएको बताउँछन् ।

मन्दिरमा सबैले पूजाआजा र दर्शन गर्न सकुन भनेर नै एक बर्ष अघि शीलन्यास गरिएको उक्त लिफ्टको उद्घाटन विहीवार विहान राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले गर्ने कार्यक्रम छ ।

लिफ्टवाट मन्दिरसम्म पुग्न अपाङ, अशक्त र बृद्धवृद्धालाई निःशुल्क व्यवस्था गरिने अध्यक्ष गणेशवहादुर श्रेष्ठले बताए । विन्ध्यवासिनी मन्दिरमा वार्षिक रुपमा करिब ६ लाख भन्दा वढी धार्मिक पर्यटक पुग्ने गर्छन । विन्ध्यवासिनी मन्दिरको परिसरमा विभिन्न चार्डहरुमा बिशेष पूजन,प्रवचन तथा धार्मिक उत्सव गरिदै आएको छ ।

‘ती उत्सव, पूजन र धार्मिक उत्सव अवलोकन गर्न समेत अब अशत्तहरुले सक्ने छन्,’ सचिब तीर्थ श्रेष्ठले बताए । अपाङ्हरुलाई लक्षित गरी मन्दिर परिसरमा अपाङ्गमैत्री शौचालय निर्माण सुरु गर्न लागिएको उनले जानकारी दिए । एकै ठाँउमा विन्ध्यवासिनी, गणेश, हनुमान, सरस्वती, राधाकृष्ण, शिव, नवग्रह तथा अष्टचिरञ्जीवी, सीताराम र लक्ष्मीनारायणको दर्शन मन्दिर परिसरमा गर्न सकिने भएकाले पनि धेरैको चाहना विन्ध्यवासिनी मन्दिरमा पुग्ने नै हुन्छ ।

मन्दिर परिसरमा पुस्तकालय, गुरुकुल विद्याश्रम, यज्ञमण्डप, वहुउदेश्यीय सभाहल, सन्त निवास र अतिथि गृह, संगीत प्रशिक्षण केन्द्र छन् । वाटर फाउन्टेन र वाटिका निर्माण गरिसकिएको छ भने अव विन्ध्यवासिनी मन्दिरका लागि आवश्यक पानी अभावलाई हटाउने उदेश्यले वोरिङको काम सुरु गर्ने तयारी गरिएको समितिका सदस्य सिरोज कोइरालाले बताए । गुम्वज शैलीमा बनेको सेतो रंगको अष्टभुजाकार मन्दिरले विन्ध्यवासिनी माताको निर्गुण स्वरुपको संकेत गर्दछ ।

पित्तलको द्वार अगाडि राखिएको पित्तलबाटै निर्मित दुई सिंहका आकृत्तिहरु विन्ध्यवासिनी मन्दिरका छन् ।