पोखरा । गण्डकी विश्वविद्यालयले पालिका योजना र विकाससम्बन्धी विषय पढाउने भएको छ । स्नातकोत्तर तहमा एमएससी तहको पाठ्यक्रम र विषयको औचित्यबारे आइतबार सरोकारवालासँग छलफल गरिएको छ । गण्डकी प्रदेश सरकारले प्रदेश र पालिकाका लागि आवश्यक जनशक्ति उत्पादनका लागि विश्वविद्यालय स्थापना गरेको हो । त्यसैअनुरुप अहिले पालिकाका लागि आवश्यक जनशक्ति उत्पादन गर्ने हेतुले पालिका विकास योजनाको पढाइ सुरु गर्न लागिएको कुलपति प्राडा गणेशमान गुरुङले बताए ।
स्थानीय तहको कार्य प्रकृतिअनुसार कार्य सम्पादन गर्न सक्ने दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्ने र स्थानीय तहको कार्य प्रभाकारिता र कार्यदक्षता वृद्धि गरी ‘समृद्ध नेपाल र सुखी नेपाली’ को राष्ट्रिय लक्ष्य प्राप्त गर्न सहयोग गर्न यो पहल थालिएको कुलपति गुरुङको भनाइ थियो ।

२ वर्ष अर्थात् ४ सेमेस्टरमा सैद्धान्तिक र व्यावहारिक पढाइ गरिने विज्ञ एवं नीति तथा योजना आयोग गण्डकीका उपाध्यक्ष डा. गिरिधारि शर्मा पौडेलले बताए । विश्वविद्यालयको पढाइ एकातिर, लोक सेवा आयोगको परीक्षा अर्कोतिर र काम गर्नुपर्ने क्षत्र झनै फरक हुने गरेको परिवेशमा योजना र विकाससम्बन्धी पढाइ आवश्यक महसुस गरिएको बताए । जम्मा पढाइ ९ सय क्रेडिट आवरको हुनेछ ।

पहिलो सेमेस्टरमा विकासका सिद्धान्तहरू, विकास अर्थशास्त्र, स्थानीय अर्थतन्त्रको विकास, राष्ट्रिय, प्रादेशिक र स्थानीय तहको लेखा, एप्लाइड तथ्यांकको पढाइ हुनेछ । यसैगरी, दोस्रो सेमेस्टरमा योजनाका सिद्धान्त अभ्यास, स्थानीय तहको योजना तर्जुमा प्रक्रिया, औजार र विधि, अनुसन्धान पद्धति, स्थानीय तहको संस्थागत र मानव विकास, स्थानीय तहमा उद्यमशीलताको विकास र औद्योगिकीकरणबारेबारे पढाइ हुनेछ ।

२ वर्ष अर्थात् ४ सेमेस्टर हुने पढाइ ९ सय क्रेडिट आवरको हुनेछ ।

पालिकामा प्रशासनिक नेतृत्व प्रशासन सेवाको रहने र प्राविधिक विषयमा उसको दक्षता नहुँदा सोचेजस्तो नतिजा आउन सकेको छैन ।

तेस्रो सेमेस्टरमा पूर्व सम्भाव्यता अध्ययन प्रतिवेदन तयार गर्ने, विस्तृत आयोजना प्रस्ताव तयार गर्ने, खरिद योजनाको तयारी, विकास योजनाको निरीक्षण अनुगमन एवं मूल्यांकन र स्थानीय तहसम्बन्धी कानुनको अध्ययनबारे पढाइ हुने गरी पाठ्यक्रम प्रस्ताव गरिएको विज्ञ डा. पौेडेलले बताए । चौथो तथा अन्तिम सेमेस्टरमा स्थानीय तहको आवधिक योजना निर्माण, वार्षिक कार्यक्रम तथा बजेटको तर्जुमा, राजश्व परिचालन योजना तर्जुमा र कार्यान्वयन, मध्यमकालीन खर्च संरचना तयार र क्षेत्रगत रणनीति तथा योजना तर्जुमा विषयको अभ्यास गरिनेछ । विकास अवधारणासम्बन्धी सबै काम नेपाली भाषामा नै हुने भएकाले पढाइमा पनि नेपालीमा गर्न समेत प्रस्ताव गरिएको छ ।

स्थानीय तहमा कार्यरत कर्मचारीलाई पालिकाकै लगानीमा र सेवाभन्दा बाहिरका व्यक्तिलाई शर्तका आधारमा पालिकाले लगानी गरेर पढाउन सक्छ ।

कार्यक्रममा पोखरा महानगरका मेयर धनराज आचार्यले महानगरसहित पालिकाहरूमा कर्मचारी चाहिनेभन्दा बढी भए पनि चाहिएका बेला काम भने लिन नसकिएको बताए । यस्तो अवस्थामा गण्डकी विश्वविद्यालयले स्थानीय योजना र विकास विषयमा पढाइ सुरु गर्न थाल्नु आफैंमा राम्रो पक्ष रहेको उनको भनाइ थियो । भूगोलका आधारमा मुलुकभरकै ठूलो महानगरले पढाइ सञ्चालनका लागि कस्तो सहयोग गर्नुपर्न हो आफू तयार रहेको मेयर आचार्यले बताए । उनले भने, ‘स्कलरसिपमा कति जना पढाउनुपर्ने हो भन्नुहोला, सहयोग गर्न म तयार छु ।’

विश्वविद्यालयका उपकुलपति डा. नवराज देवकोटाले मुलुकभर धेरै विश्वविद्यालय रहे पनि गण्डकी सरकारले खोलेको यो संस्था भिन्न तरिकाले सञ्चालनमा आएका र बजारको मागअनुसारको जनशक्ति उत्पादनमा लागेको बताए ।

विश्वविद्यालयका डिन डा. कपिल अधिकारीले हाल ५ कार्यक्रम सञ्चालनमा रहेको, ४ सय ६० जना विद्यार्थी, २७ जना स्थायी शिक्षण कर्मचारी र व्यवस्थापनका लागि ५३ कर्मचारी रहेको जानकारी गराए । रजिस्ट्रार डा. कैलाश तिमिल्सिनाले पालिका र प्रदेश सरकारसँग समन्वय गरी यथाशक्य छिटो पढाइ थालिने बताए ।

अन्तक्र्रिया कार्यक्रममा प्रदेशका विभिन्न पालिकाका प्रमुख, अध्यक्ष, उपप्रमुख, उपाध्यक्ष, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृतहरू सहभागी थिए । पालिकाको कार्यक्षेत्र धेरै भए पनि त्यसअनुसारका कर्मचारी नहुँदा समस्या परेको उनीहरूले सुनाए । यस्तो अवस्थामा विश्वविद्यालयले थालेको पहल सराहनीय रहेको उनीहरूको भनाइ थियो ।