विश्वले राम्रो भनेको संविधान हामीले नराम्रो कसरी भन्ने ? त्यति ठुलो युद्ध र आन्दोलनबाट निर्माण भएको संविधान जति खारिनुपर्ने हो, त्यो भएजस्तो लागेन । विशेषगरी कार्यपालिकामा समस्या धेरै छ । संविधानका दफाहरुमा ‘र’, ‘तर’, ‘वा’ जस्ता शब्दले कति ठुलो प्रभाव पार्दो रहेछ, अहिले भोग्दा महसुस गरेका छौं । संक्षेपमा भन्दा संविधानको कार्यान्वयन प्रभावकारी छैन । नागरिकता आमाको नामबाट दिने बुँदा संविधानमा उल्लेख छ । तर आज पनि आफ्ना सन्तानलाई नागरिकता नदिएर सिडिओ कार्यालयविरुद्ध आमाहरु अदालत धाउनुपर्छ ।

यसको प्रमुख कारण भनेको कार्यविधि र नियमावली बनाउन ढिलाइ भएकैले हो । आमजनताको जस्तै मेरो पनि प्रश्न छ–हामीले जे भनेर आन्दोलन गर्‍यौं, ती मागहरु संविधानमा लिपिबद्ध भएका छन् त ? संविधानले लिपिबद्ध गरेका बुँदाहरु पनि कार्यान्वयन भएका छन् त ? अहिले म आफँै नियम बनाउने ठाउँमा प्रतिनिधित्व गर्छु । कानुन बनाउने सांसदहरु नै कानुनमा अनविज्ञ छन् । यसको मतलव सांसदहरुले कानुन निर्माण प्रक्रियामा पर्याप्त छलफल गर्न पाउँदैनन्, आफ्ना एजेन्डाहरु राख्न पाउँदैनन् ।

कसैले बनाइदिएको कानुनमा सामान्य छलफल गरेर पास गर्छौं । संविधानमा लेखिएको संघीयताको मोडल यो होइन । हामी जे कुरामा रमाइरहेका छौं, यसमा धेरै समस्याहरु पनि छन् । संविधानले संघीयता भने पनि व्यवहारमा केन्द्रिकृत मोडल नै हावी छ । अधिकार हस्तान्तरण गर्न कोही चाहँदैनन् । हाम्रो जगहरु कमजोर छन्, माथिबाट बजेट पठाएर तल्ला तहले कार्यान्वयन गर्ने अवस्था नै कायम छ । म आशावादी छु, नपुगेका कुराहरु थपेर यसलाई अझै परिपक्व बनाइने छ । जनताले आफ्नो संविधान भनेर गर्व गर्न सक्नेछन् ।