पोखरा । प्रतिनिधि सभा तथा प्रदेश सभा निर्वाचनअन्तर्गत गण्डकीका ५ जिल्लामा एमाले ‘क्लिन स्वीप’ भएको छ । गोरखा, बागलुङ र म्याग्दीमा गठबन्धन सबैभन्दा बढी सफल देखियो । मनाङ र मुस्ताङमा समेत गठबन्धन साथले कांग्रेस उम्मेदवार विजयी भए ।

अघिल्लो चुनावमा प्रत्यक्षतर्फ ६ जिल्लामा कांग्रेस ‘निल’ भएको थियो । बागलुङ, म्याग्दी, पर्वत, मुस्ताङ, लमजुङ र तनहुँमा कांग्रेसले प्रदेश सभाका कुनै पनि सिट प्रत्यक्षमा जितेको थिएन । यो चुनावको नतिजा २०७४ भन्दा ठ्याक्कै उल्टो भएको छ ।

स्याङ्जा २ को मतगणना अझै सुरु भएको छैन । त्यसबाहेकका प्रतिनिधिसभा १७ र प्रदेश सभाका ३४ क्षेत्र हेर्दा कांग्रेस बलियो हिसाबले पहिलो पार्टी बनेको छ । उम्मेदवारी दिएको १२ सिटमध्ये प्रतिनिधि सभामा कांग्रेसले ९ सिट चुनाव जितिसकेको छ । कास्की १ र पर्वत बाहेकका सिटमा कांग्रेसले जीत निकालेको हो ।

२०७४ मा कांग्रेसले नवलपुर १ मात्रै चुनाव जितेको थियो । डा. शशांक कोइराला कांग्रेसबाट गण्डकीको एक्लो प्रत्यक्ष निर्वाचित सांसद बनेका थिए । त्यसबखत १३ सिट जितेको एमाले अहिले ५ सिटमा खुम्चिएको छ । माओवादीले २०७४ मा ३ सिट जितेको थियो । अहिले माओवादीले १ सिटमा मात्रै जीत निकालेको छ । समग्रमा गठबन्धनका कारण गण्डकीमा कांग्रेसले २०७४ को नतिजा उल्ट्याउँदै एमालेसँग बदला लिएको छ । प्रदेश सभातर्फ पनि कांग्रेसले निकै ठूलो सुधार गर्दै १६ सिट जितिसकेको छ ।

एमालेले १२ सिट जित्दा माओवादी ५ सिटमा खुम्चिएको छ भने १ सिट स्वतन्त्र सांसदले जितेका छन् । अघिल्लो चुनावमा एमालेले १७ सिट प्रत्यक्ष चुनाव जितेको थियो । माओवादीले ९ तथा कांग्रेसले ६, जनमोर्चाले २ र तत्कालीन नयाँ शक्तिले १ सिट जितेको थियो । १ सिटमा अहिले सर्वसम्मत निर्वाचित राजीव गुरुङ (दीपक मनाङे) ले बाजी मारेका थिए । तत्कालीन बामगठबन्धन टुक्रिएपछि अहिले माओवादी कांग्रेससहित ५ दलको साथ लागेर चुनावी प्रतिस्पर्धामा थियो । कांग्रेस–माओवादी–जनमोर्चाको सबैभन्दा सफल जिल्ला बने गोरखा, बागलुङ र म्याग्दी । यहाँका सबै सेटमा गठबन्धन उम्मेदवार विजयी भए । समानुपातिकतर्फ पनि एमाले र कांग्रेसले पुरानै सिट कायम गर्ने सम्भावना छ ।

अघिल्लो चुनावमा एमालेले १० र कांग्रेसले ९ सिट जितेको थियो । माओवादीले ३ सिट, जनमोर्चा र नयाँ शक्तिले १÷१ सिट जितेका थिए । समानुपातिकतर्फ पहिलो बन्ने एमालेले हालसम्म ३ लाख ११ हजार मत कटाइसकेको छ भने कांग्रेसले २ लाख ८८ हजार, माओवादी केन्द्रले १ लाख १२ हजार र राप्रपाले ५४ हजार मत पाएको छ । अघिल्लो संसदमा उपस्थित जनमोर्चा अहिले बाहिरिने सम्भावना छ । जनमोर्चाको ठाउँमा राप्रपाबाट सांसद चुनिने छन् ।

गठबन्धनबिना यहाँ सरकार बनाउन असम्भव भएकोले यसपालि पनि माओवादी नै निर्णायक

निर्वाचनको नतिजाले एउटा लय समातिसकेको छ । मतगणना अन्तिम हुनै लाग्दा अब गण्डकीमा सरकार गठनबारे चर्चा सुरु भएको छ । २०७४ मा एमाले, माओवादी र जनमोर्चासहित दुइतिहाइ समर्थनको सरकार बनाएको एमाले अहिले कमजोर बन्यो । पहिलो पार्टी कांग्रेसले पनि एकल बहुमत पु¥याउने सम्भावना देखिंदैन । त्यसो हुँदा गठबन्धनबिना यहाँ सरकार असम्भव बनेको छ । तर यसपालि पनि माओवादी नै निर्णायक शक्तिको रुपमा स्थापित भएको छ । २७ देखि २८ (गणना बाँकी भएकोले) जित्ने कांग्रेससँग ८ देखि ९ सिट जित्ने माओवादी मिल्दा सहजै सरकार बन्छ ।

तर गठबन्धनमा केही खटपट आएका कारण तलमाथि हुने सम्भावना पनि रहन्छ । यदी माओवादी एमालेसँग मिल्यो भने पनि गण्डकीको सरकार बन्न सक्छ । एमाले २२ देखि २३ सिट र माओवादीको ८ देखि ९ सिट आए राप्रपाको समानुपातिक सिटसहित एमाले सरकारको नेतृत्वमा पुग्न सक्छ । एमालेसँग फुटेर छुट्टै पार्टी बनाएको एकीकृत समाजवादीले प्रदेशमा १ सिट पनि जित्ने सम्भावना छैन । केहीले एमाले र कांग्रेसको मिलाप हुने सम्भावनाको तर्कलाई पनि अघि सारेका छन् । कांग्रेस एमाले मिल्दा दुइतिहाइ बहुमतको सरकार बन्छ । कांग्रेसले नेतृत्व गर्दा गोरखाका सुरेन्द्रराज पाण्डे मुख्यमन्त्री बन्ने सम्भावना छ भने उनलाई नवलपुरका महेन्द्रध्वज जिसीले टक्कर दिन सक्छन् । तर पाण्डेलाई कांग्रेस केन्द्रीय नेतृत्वले नै गण्डकीको मुख्यमन्त्री बनाउने गरी प्रदेशमा पठाएको बताइन्छ । उनले गोरखा २ को प्रतिनिधिसभा सदस्यको टिकट मागेका थिए । अघिल्लो पटक राष्ट्रिय सभा सदस्य भएर काम गरिसकेका उनी कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य हुन् ।

एमालेले सरकारको नेतृत्व पायो भने खगराज अधिकारी मुख्यमन्त्री हुने छन् । उनी पनि लामो समय केन्द्रीय राजनीतिमा जमेका व्यक्ति हुन् । हाल एमाले केन्द्रीय सदस्य अधिकारीलाई पार्टी नेतृत्वले नै मुख्यमन्त्री बनाउन प्रदेश झारेको बुझिएको छ । उनी पार्टीमा माथिल्लो तहको नेता मानिन्छन् । माओवादी सरकारको नेतृत्वमा पुग्दा तनहुँका हरिबहादुर चुमान मुख्यमन्त्री हुन सक्छन् । यसअघि पनि प्रदेश सांसद र मन्त्री समेत भएर काम गरिसकेका उनलाई माओवादीले सोही क्षेत्रबाट दोहो¥याएको हो । तर यहाँको सत्ता संरचनामा केन्द्रीय राजनीतिले प्रभाव पार्ने छ ।