पोखरा । फेवातालको चौघेरा तोकिएलगत्तै तालको गहिराई बढाउने काम सुरु भएको छ । ठाउँ अनुसार १ देखि ४ मिटरसम्म माटो निकालेर ताललाई गहिरो बनाउन लागिएको हो । केही दिनभित्रै १५ हजार घर मिटर माटो निकाल्ने तयारी गरिएको छ ।
मंगलबारदेखि माटो निकाल्ने काम थालिएको हो । ‘धेरै माटो भएको ठाउँमा धेरै निकाल्छौं । कतै थोरै निकाले पनि हुने छ,’ माटो व्यवस्थापन समिति संयोजक रामकाजी श्रेष्ठले भने, ‘सबैतिर एक्साभेटर चलाउन मिल्दैन । फेवा संवेदनशील सम्पदा भएकोले मान्छे लगाएर पनि माटो निकाल्नुपर्ने अवस्था छ ।’ उनका अनुसार माटो निकाल्न १ करोड ३३ लाख खर्च लाग्ने स्टिमेट निकालिएको छ । विज्ञहरुले अध्ययन गरेर सम्भावित जोखिम कम गर्दै माटो निकाल्ने सुझाव दिएका श्रेष्ठले बताए ।
तालको बाँध मर्मत सम्भार गर्न पानी घटाइएको मौकामा प्रदेश सरकारको संयोजनमा माटो निकाल्न लागिएको हो । यसमा जलस्रोत तथा सिँचाइ विकास डिभिजन कार्यालय, जलाधार व्यवस्थापन कार्यालय, पोखरा महानगरपालिका र ताल विकास प्राधिकरणले छुट्टाछुट्टै क्षेत्र तोकेर माटो निकाल्न लागेका हुन् । पहिलो दिन फिर्केबाट बगेर तालमा जम्मा भएको माटो निकालिएको छ । योसँगै चिसाखोलाबाट हर्पन हुँदै खहरेसम्मको भागलाई खण्ड÷खण्ड बनाएर कामको जिम्मेवारी तोकिएको छ । तालमा मिसिने खोलाहरुबाट बगेर आएका गेग्रान र फोहोर निकालेर ताल वरपर खाल्डाखुल्डी पुर्न प्रयोग गरिने श्रेष्ठले जानकारी दिए ।
माटो निकाल्ने अभियानको सुरुआत गर्दै उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्री विकास लम्सालले ताल संरक्षणमा सरकारले आफ्नो प्राथमिकताको सन्देश दिएको बताए । ‘सरकारले केही गरेन मात्रै भनेर गुनासो छ । फेवाताललाई हेरेन भनेका छन्,’ उनले भने, ‘हेर्नुस् त माटो निकाल्नै थालिसक्यौं । यो त राम्रो काम हो नि । यसले कस्तो सन्देश जान्छ ?’ उनले ताल पुरिने मुहानहरु विभिन्न विधि प्रयोग गरेर थुन्ने दाबी गरेका छन् । लम्सालले गुनासो नआउने गरी काम गर्न सम्बन्धित पक्षलाई निर्देशन दिएका छन् । तालबाट निकालिएको माटोबाट ८ हजार मिटरभन्दा अग्ला हिमालको आकृति बनाउने र सुन्दर पार्क निर्माण गर्ने उनको भनाइ छ ।
यद्यपि माटो निकाल्न रकम अभाव खड्केको छ । यही कामका लागि बजेट पहिले नै विनियोजन नभएकोले उधारोमा काम गर्नुपरेको सरकारले जनाएको छ । यद्यपि फागुनसम्म काम नभएका योजनाबाट बजेट तानेर फेवातालमा रकमान्तर गर्ने प्रदेश सरकारले जनाएको छ । पोखरा महानगरपालिकाले पनि रकमान्तर गरेर ५० लाख उपलब्ध गराउने मेयर मानबहादुर जिसीले बताए । ‘हिसाव गर्दै छौं । पैसा निस्किन्छ । नभए क्रेडिट राखेर नि निकालिन्छ,’ उनले भने, ‘काम गर्नुप¥यो । पैसा अभाव हुँदैन ।’ ताल संरक्षण सबैको दायित्व हुने उनको भनाइ छ ।
यसैबीच, सुकेको फेवातालमा पानी भर्न थालिएको छ । १ महिनाभित्र ताल पुरानै स्वरुपमा फर्किने सिञ्चाई डिभिजन कार्यालय पोखराका प्रमुख किरण आचार्यले जानकारी दिए । ‘दिनदिनै पानी परेको छ । १५ दिनमा भरिने ताल अहिले ३ दिनमै भरियो,’ उनले भने, ‘ताल पुरानै अवस्थामा आउन धेरै दिन नलाग्ने भयो ।’ उनका अनुसार हालसम्म ०.५ मिटर पानी भरिईसकेको छ । बाँध मर्मतको काम सकिएको आचार्यले बताए । पानी घटाएको बेला नै माटो निकाल्ने भनिए पनि अध्ययनमा ढिलाई हुँदा बल्ल सुरु गरिएको हो ।
केही दिनअघि मात्रै सिमांकन तथा नक्सांकन उच्चस्तरीय समितिले आफ्नो पहिलो चरणको काम सकेर किनारा टुंग्याएको छ । समितिले सार्वजनिक गरेको तथ्यांक अनुसार तालको आकार ११ हजार २ सय ५५ रोपनी ११ आना १ पैसा कायम गरिएको छ । यही आकार सरकारको राजपत्रमा समेत प्रकाशन भएको छ । पूर्वमा ड्यामसाइड, पश्चिममा मोरेबगर, उत्तरमा खपौदी र चंखपुर बीचको दम्किलो र दक्षिणमा चिसापानी रानीवनको चौघेरोलाई तालको सीमाना तोकिएको हो । तालको आकार सार्वजनिक भएसँगै मापदण्ड तोक्ने जिम्मा पोखरा महानगरले पाएको छ । यसअघिका मापदण्ड, सर्वोच्च अदालतको फैसला, प्राकृतिक न्यायको सिद्धान्त लगायतलाई ध्यान दिएर मापदण्ड तय गरिने महानगरले जनाएको छ ।
यस्तै, फेवातालभित्र परेका जग्गाको छानबिन गरी प्रकृति छुट्याउन तथा दुषित जग्गाको लगत तयार गर्न छुट्टै उपसमिति गठन गरिएको छ । मालपोत विभागका निर्देशक गुरूदत्त सुवेदीको संयोजकत्वमा गठित ५ सदस्यीय टोलीले दुषित जग्गाको दर्ता खारेज गरी सरकारी नाममा ल्याउने छ । गुरुयोजना निर्माणका लागि क्षेत्रगत कार्य शर्त तयार गर्न अर्को समिति बनेको छ । रुपाताल आयोजनाका निमित्त प्रमुख सिनियर डिभिजनल इन्जिनियर तुलसीराम भट्टराई, सिँचाइ डिभिजन कार्यालय कास्कीका प्रमुख किरण आचार्य तथा जिल्ला वन कार्यालय कास्कीका प्रमुख केदार बराल रहेको तीन सदस्यीय उपसमिति बनाइएको हो ।
उच्चस्तरीय समितिले कायम गरेको क्षेत्रफलका विषयमा भने चौतर्फी आलोचना भइरहेको छ । यसअघि २०६८ सालमा विश्वप्रकाश लामिछाने नेतृत्वको समितिले गरेको अध्ययन भन्दा तालको आकार घटेको भन्दै विरोध भएको हो । त्यसबेलाको प्रतिवेदनका आधारमा हालको तथ्यांक हेर्दा १ हजार ६ सय १९ रोपनी कम छ । लामिछानेले पनि नयाँ तथ्यांकमा प्रश्न उठाएका छन् ।
Related News
सम्बन्धित समाचार
जसुलाई रोटरी भोकेसनल एक्सिलेन्स अवार्ड
पोखराको काहुँडाँडामा भीषण आगलागी
आर्वामा भलिबल प्रतियोगिता हुने
बागलुङको निसीखोलामा बस दुर्घटना हुँदा ७ को मृत्यु, २० घाइते
मनाङेले लिए मन्त्रीको सपथ, टिक्ला पाण्डे सरकार ?
hero news full width
मुख्य समाचार
दीपक मनाङेलाई भाैतिक मन्त्रालय
चौथो पटक मन्त्री बन्दै दीपक मनाङे, आजै शपथ खुवाउने तयारी
चैत्र ५, २०८०सुन तस्करीमा संलग्न रहेको आरोपमा माओवादी उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महरा कपिलवस्तुबाट पक्राउ
चैत्र ५, २०८०गण्डकीका नयाँ प्रदेश प्रमुख भट्टले सम्हाले पदभार
चैत्र ४, २०८०विश्व पर्यटन बजारमा पोखराको ‘ब्राण्डिङ’ हुन्छ : मुख्यमन्त्री पाण्डे
चैत्र ४, २०८०बाबुरामलाई संसद सचिवालयले भन्यो : महिन्द्रराय र उमरावती माओवादीकै सांसद
चैत्र ४, २०८०